Radom 90.7 FM | Końskie i Opoczno 94 FM | Skarżysko Kam. 94.5 FM | Kozienice 97.9 FM
Na antenie:
PRZEBOJE Z NUTĄ NOSTALGII
Radio Plus Radom
Patron dnia: św. Stefan IX, papież WIELKI PIĄTEK
Dziś jest: Piątek, 29 marca 2024

Muzea

Zabytkowy mszał w zbiorach Muzeum Wsi Radomskiej

środa, 02 lutego 2022 14:39 / Autor: Monika Nowakowska
foto: MWR
Monika Nowakowska

Zbiory Muzeum Wsi Radomskiej wzbogacone zostały o zabytkowy mszał - XVIII-wieczna księga liturgiczna z roku 1781 wydana została przez wydawnictwo archidiecezji gnieźnieńskiej w Łowiczu.

Mszał jest o tyle cenny, że pochodzi i był używany przez proboszczów znajdującego się na terenie skansenu zabytkowego kościoła św. Doroty z Wolanowa z 1749 roku.

- To jeden z najcenniejszych zabytków i pamiątek historii i tradycji naszego regionu - mówi Przemysław Bednarczyk ze skansenu:

O pochodzeniu księgi świadczy wykaligrafowany na pierwszej stronie napis "Parafia Wolanów".

Księga poddana zostanie teraz renowacji. Pilnej naprawy wymaga przede wszystkim zniszczona okładka mszału, ale odpowiednim zabiegom pielęgnacyjnym poddane zostaną także poszczególne kartki. Te zostaną odgrzybione i wzmocnione.

Pierwsze mszały pojawiły się w Polsce u zarania chrześcijaństwa w X w. Były to rękopisy przywożone z Europy Zachodniej. Ok. XII w. na ziemiach polskich pojawiły się pierwsze skryptoria. Wówczas księgi zaczęto kopiować.

Pierwsze drukowane mszały pojawiły się na ziemiach polskich pod koniec XV w. Wówczas brakowało jeszcze stałych drukarni, więc tłoczono je w Strasburgu, Moguncji, Norymberdze i Wenecji. Najstarszy jest Mszał Poznański, który został wydany w 1481 r. w Strasburgu. Pierwszym wydrukowanym na terenie Polski był Mszał Wrocławski. W bibliotekach polskich zachowały się 23 egzemplarze tej księgi.

 

Kościół pod wezwaniem św. Doroty z Wolanowa jest jednym z nielicznych starych, drewnianych kościołów zachowanych na Mazowszu. Ocalały w nim trzy drewniane późnobarokowe ołtarze i ambona. Cennym wykończeniem ołtarzy jest ażurowa snycerka, złocona, o motywach winorośli i anielskich skrzydeł. W ołtarzach bocznych umieszczone są cenne XVII-wieczne obrazy olejne, które przedstawiają Opatrzność Bożą i świętą Teklę. Obrazy, malowane w stylu weneckim przez anonimowych malarzy, prezentują dobry poziom artystyczny. Dzięki wieloletnim pracom konserwatorskim odkryto i zabezpieczono XVIII-wieczne malowidła ścienne przedstawiające bogaty wystrój barokowej świątyni murowanej. Istnienie tych malowideł stanowi o wyjątkowości wolanowskiej świątyni.

Fundatorką kościoła była Anna z Janickich Kwaśniewska, właścicielka leżących w pobliżu Wolanowa wsi Kowala-Duszocina i Strzałków. Świątynię wzniesiono prawdopodobnie w miejscu starszej, wcześniej rozebranej. Lokowano ją na północno-wschodnim skraju wsi, na wyniosłości terenu w odległości około 100 m od starego traktu piotrkowskiego, który w tym miejscu rozwidlał się w kierunku południowym do Kowali-Duszociny i na wschód do odległego o 12 km Radomia, i dalej do Lublina.

Na przestrzeni 150 lat kościół przechodził kilkanaście remontów i drobniejszych napraw. Zasadnicza zmiana w ukształtowaniu bryły kościoła nastąpiła w 1896 r. W tym czasie do parafii wolanowskiej przyłączono kilka wsi, co spowodowało, że mała świątynia nie mogła pomieścić większej liczby wiernych. Ówczesny proboszcz, ks. Andrzej Zubrzycki, postanowił wybudować nowy kościół, ale zebrane fundusze pozwoliły tylko na rozbudowę nawy istniejącego kościoła w kierunku zachodnim. Odcięto więc zachodnią ścianę nawy i dostawiono część murowaną z piaskowca w stylu neogotyckim.

Obecny kształt kościoła prezentowany na terenie skansenu odpowiada jego wyglądowi z przełomu XVIII i XIX w. Kościół zbudowany został w konstrukcji węgłowej z bali modrzewiowych. Ściany nawy i prezbiterium są z zewnątrz pokryte gontem. Dach gontowy zwieńczony jest nad ścianą tęczową barokową wieżyczką z sygnaturką.