DIECEZJA RADOMSKA
Życiorys Arcybiskupa Zygmunta Zimowskiego
We wtorek 12 lipca przed północą zmarł abp Zygmunt Zimowski, Przewodniczący Papieskiej Rady ds. Chorych i Duszpasterstwa Służby Zdrowia i biskup senior Diecezji Radomskiej.
Arcybiskup Zygmunt Zimowski urodził się 7 kwietnia 1949 r. w Kupieninie w parafii Mędrzechów (diecezja tarnowska) jako syn Stanisława i Marii z domu Nowakowskiej.Do szkoły podstawowej uczęszczał najpierw w Kupieninie, potem w Mędrzechowie, a następnie kontynuował naukę w Liceum Ogólnokształcącym im. Tadeusza Kościuszki w Dąbrowie Tarnowskiej. Po uzyskaniu w 1967 roku świadectwa dojrzałości wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego w Tarnowie. Zwieńczeniem studiów seminaryjnych były święcenia kapłańskie, które przyjął 27 maja 1973 r. z rąk bp. Jerzego Ablewicza, ówczesnego ordynariusza tarnowskiego.
Po święceniach został mianowany wikariuszem parafii św. Elżbiety w Starym Sączu. W roku 1975 skierowany został na studia specjalistyczne z zakresu teologii dogmatycznej w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Tam uzyskał licencjat z teologii pod tytułem „Pneumatologiczny wymiar Konstytucji dogmatycznej «Lumen gentium»”. Następnie, zgodnie z wolą biskupa tarnowskiego Jerzego Ablewicza, kontynuował studia w Innsbrucku w Austrii. Wyjazd tam opóźnił się jednak, gdyż władze państwowe nie chciały wydać mu paszportu, uzależniając pozytywne załatwienie sprawy od zgody na współpracę z komunistycznym reżimem. Ks. Z. Zimowski zdecydowanie wyrażał sprzeciw wobec takiej praktyki. O determinacji i złośliwości władz świadczy chociażby fakt, że dwanaście razy zgłaszał się po odbiór paszportu. Ostatecznie więc zamiast w pierwszych dniach lipca, wyjechał tam dopiero 1 października 1975 r. Ostatecznie ten etap studiów zakończył w roku 1982, uzyskując doktorat z teologii dogmatycznej na fakultecie teologicznym Uniwersytetu Leopolda Franciszka. Tytuł rozprawy doktorskiej napisanej pod kierunkiem ks. prof. Raymunda Schwagera SI brzmiał: „Einfluβ der östlichen Bischöfen auf Theologie «der Lumen gentium»” („Wpływ Biskupów Kościołów Wschodnich na teologię «Lumen gentium»”).
Od 1 lutego 1983 r. rozpoczął pracę w watykańskiej Kongregacji Nauki Wiary. W latach 1983-1990 pracował również pomagając w duszpasterstwie w parafii pod wezwaniem Matki Bożej Dobrej Rady w Rzymie, a od 1991 roku pełnił funkcję kapelana w Domu Macierzystym Sióstr Benedyktynek Wynagradzających Najświętszemu Obliczu w Bassano Romano. Wygłaszał liczne konferencje w czasie dni skupienia dla sióstr zakonnych mieszkających w Wiecznym Mieście. Prowadził również rekolekcje w Wyższym Seminarium Duchownym w Tarnowie. Był postulatorem w Kongregacji do Spraw Kanonizacyjnych przy procesach Karoliny Kózkówny i ks. Romana Sitki – z diecezji tarnowskiej, jak też Marii Julitty Ritz – z diecezji Würzburg w Niemczech. Podejmował prace nad przygotowaniem „Katechizmu Kościoła Katolickiego”, zwłaszcza jego polskiego wydania.
Abp Zimowski był autorem i redaktorem kilku pozycji książkowych, wśród nich m.in. "Pod opieką Matki i Królowej", "Modlitwa drogą nawrócenia i służby", "W trosce o pełnię wiary" oraz "Carolina Kózka - il coraggio dell'innocenza". Opublikował również kilkadziesiąt artykułów współpracując z redakcją "L'Osservatore Romano", "Niedzieli" i "Rycerza Niepokalanej dla Polonii". Angażował się również w przygotowanie Katechizmu Kościoła Katolickiego, szczególnie w wydanie w języku polskim. Współpracował z Radiem Watykańskim przygotowując felietony oraz komentarze do dokumentów watykańskich, prelekcje z zakresu eklezjologii i ekumenizmu oraz rozważania rekolekcyjne.
Biskupem radomskim został mianowany przez św. Jana Pawła II w Wielki Czwartek, 28 marca 2002 roku. Nominacja ta została ogłoszona w Rzymie – i jednocześnie w katedrze w Radomiu przez administratora diecezji biskupa Stefana Siczka. Po raz pierwszy przybył do swej nowej diecezji i przebywał w niej w dniach 10-12 kwietnia 2002 roku. Nawiedził wówczas miejsce tragicznej śmierci swego poprzednika biskupa Jana Chrapka, modlił się przy jego grobie w radomskiej katedrze, spotkał się z pracownikami kurii i seminarium duchownego, był też między innymi w sanktuariach maryjnych w Błotnicy, Kałkowie i Skarżysku-Kamiennej, jak też w rodzinnej parafii sługi Bożego biskupa Piotra Gołębiowskiego – w Jedlińsku. Uroczysta konsekracja biskupia i ingres odbyły się 25 maja 2002 roku w katedrze radomskiej. Głównym konsekratorem był kardynał Joseph Ratzinger (późniejszy Papież Benedykt XVI), a wpółkonsekratorami: arcybiskup Józef Kowalczyk, nuncjusz apostolski w Polsce i biskup Edward Materski, emerytowany biskup radomski. Hasłem posługi pasterskiej bpa Zygmunta Zimowskiego były słowa „Non ministrari sed ministrare” – „Nie przyszedłem, aby mi służono, lecz aby służyć”.
Abp Zygmunt Zimowski był trzecim ordynariuszem radomskim. W ciągu 7 lat pobytu w Radomiu dał się poznać jako wspaniały duszpasterz zaangażowany m.in. w działalność charytatywną. To właśnie z jego inicjatywy powstał diecezjalny Ośrodek Edukacyjno-Charytatywny "Emaus" w Turnie koło Białobrzegów. Była to jedna z największych inwestycji w ostatnich latach w diecezji radomskiej, po wybudowaniu ośrodka akademickiego w Radomiu. Placówka jest przeznaczona dla wypoczynku dzieci i młodzieży z rodzin wielodzietnych i biednych, a także jako ośrodek formacyjny katechetów, stowarzyszeń i wspólnot kościelnych. Ośrodek powstał w hołdzie św. Janowi Pawłowi II. Zrealizował również budowę dwukondygnacyjnego budynku wraz z poddaszem, w którym mieści się Diecezjalne Duszpasterstwo Akademickie w Radomiu przy ul. Górniczej. Przeniósł też siedzibę kurii biskupiej do wyremontowanego budynku aresztu przy ulicy Malczewskiego, gdzie dawniej mieścił się dom zakonny sióstr benedyktynek. Był także fundatorem i założycielem Fundacji "Dać Sercom Nadzieję". Działa ona od 2003 roku. W jej ramach powstało również Centrum Psychoterapii Rodzin. Ordynariusz radomski doprowadził do końca dzieło w Jasieńcu Iłżeckim, gdzie istnieje Dom Matki i Dziecka-Ofiar Przemocy w Rodzinie im. Jana Pawła II.
Z inicjatywy biskupa Zygmunta Zimowskiego w ramach Instytutu Teologicznego w Radomiu powstało Centrum Myśli Benedykta XVI o charakterze naukowo-badawczym. Prowadzone tam były studia doktoranckie i podyplomowe z teologii, ze szczególnym zaakcentowaniem myśli Josepha Ratzingera. Celem tej inicjatywy, oprócz działalności edukacyjnej, było także gromadzenie całej spuścizny teologicznej i promocja myśli J. Ratzingera poprzez nawiązywanie szerszych kontaktów czy organizowanie konferencji i sympozjów. Abp Zimowski działając na rzecz integracji mediów katolickich w Polsce włączył rozgłośnię diecezjalną do ogólnopolskiej sieci Radia Plus, a Tygodnik Ave do Gościa Niedzielnego.
Uczestniczył w Światowych Dniach Młodzieży w Toronto w 2002 roku i w Kolonii w 2005 roku. Podczas tych spotkań wygłaszał do młodych katechezy w ramach Dni w Diecezjach. W 2004 roku jako delegat Konferencji Episkopatu Polski uczestniczył w 48. Międzynarodowym Kongresie Eucharystycznym w Guadalajarze.
Na jego prośbę Ojciec Święty Benedykt XVI podniósł kościół św. Kazimierza w Radomiu do godności bazyliki mniejszej. Decyzję papieską uroczyście ogłoszono 21 września 2003 roku. Jako biskup radomski przeprowadził w dniach 20-28 maja 2005 roku I Kongres Eucharystyczny Diecezji Radomskiej pod hasłem: „Poznali Go po łamaniu chleba”. Przygotował dwie koronacje obrazów Matki Bożej: w Skarżysku-Kamiennej w dniu 2 lipca 2005 roku i w Kałkowie-Godowie dnia 15 września 2007 roku. W dniach 2 – 23 października 2005 r. był jednym z delegatów Konferencji Episkopatu Polski na XI Zwyczajne Zgromadzenie Ogólne Synodu Biskupów poświęcone Eucharystii.
3 grudnia 2005 r. ówczesny ordynariusz radomski przyjął z rąk Rady Najwyższej Rycerzy Kolumba jej honorowe członkostwo i rozpoczął pracę nad ideą tworzenia rycerstwa w diecezji radomskiej. W 2006 roku miała miejsce pierwsza inicjacja związana z przystąpieniem mężczyzn do grona Rycerzy Kolumba w naszej diecezji, w której uczestniczył abp Zygmunt Zimowski. W 2007 został przyjęty do Zakonu Kawalerów Maltańskich jako kapelan konwentualny ad honorem, a w 2014 do zakonu bożogrobców w randze komandora z gwiazdą. W 2007 został włączony do konfraterni zakonu paulinów.
Od 22 kwietnia 2006 roku do 30 czerwca 2007 roku przeprowadził peregrynację kopii obrazu Matki Bożej Częstochowskiej. Z kolei 8 listopada 2008 roku zainaugurował II Synod Diecezji Radomskiej pod hasłem „Czynić diecezję domem i szkołą komunii”.
W trosce o ludzi chorych i starszych ks. bp Zimowski podjął starania, by w rodzinnym Kupieninie powstał Dom Radosnej Starości im. Jana Pawła II i kaplica Świętych Apostołów Piotra i Pawła. Poświęcenia tegoż dzieła dokonał w 1994 roku kardynał Fiorenzo Angelini, przewodniczący Papieskiej Rady do Spraw Duszpasterstwa Służby Zdrowia. Biskupi zebrani na 318. Zebraniu Plenarnym Episkopatu Polski wybrali bp. Zimowskiego członkiem Zespołu do Spraw Kontaktów z Polską Radą Ekumeniczną, natomiast na 320. Zebraniu Plenarnym Konferencji Episkopatu Polski wybrany został przewodniczącym Komisji Nauki Wiary KEP. Od października 2007 r. był członkiem Rady Stałej Konferencji Episkopatu Polski. Od 6 marca 2008 r. do 26 listopada 2009 r. pełnił funkcję delegata Konferencji Episkopatu Polski ds. Duszpasterstwa Emigracji Polskiej. Był przewodniczącym Komisji do Spraw Polonii i Polaków za granicą, a także brał udział w pracach Zespołu Biskupów do Spraw Duszpasterskiej Troski o Radio Maryja.
30 czerwca 2008 r. otrzymał doktorat honoris causa Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie. 9 listopada 2008 r. został odznaczony przez Prezydenta Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski za zaangażowanie na rzecz ratowania żydowskich zabytków cmentarnych. 15 czerwca 2009 roku otrzymał tytuł honorowego obywatela Radomia. W uchwale radni napisali, że „przyznanie Jego Ekscelencji Księdzu Arcybiskupowi Zygmuntowi Zimowskiemu tytułu Honorowego Obywatela Miasta Radomia następuje w uznaniu licznych zasług dla promowanie dobrego imienia Radomia i Diecezji Radomskiej w kraju oraz za granicą. W okresie siedmioletniej posługi Jego Ekscelencji dla Kościoła Radomskiego nawiązała się bardzo dobra współpraca z Gminą Miasta Radomia, która owocowała licznymi inicjatywami na rzecz mieszkańców Radomia”. Natomiast 21 czerwca 2009 roku marszałek Adam Struzik wręczył abp. Zimowskiemu Medal Pro Mazovia. 22 czerwca 2009 roku również Rada Gminy Odrzywół nadała mu tytuł honorowego obywatela gminy.
18 kwietnia 2009 r. papież Benedykt XVI mianował bp. Zygmunta Zimowskiego przewodniczącym Papieskiej Rady ds. Duszpasterstwa Chorych i Służby Zdrowia, wynosząc go równocześnie do godności arcybiskupiej i zwalniając z posługi biskupiej w Radomiu. Zachował tytuł biskupa seniora diecezji radomskiej. 4 maja 2011 Benedykt XVI włączył go do gremium członków Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych, a 28 lipca 2012 Kongregacji ds. Biskupów.
W 2013 roku abp Zimowski był papieskim legatem na centralne obchody Światowego Dnia Chorego, które odbyły się w niemieckiej Bawarii, w sanktuarium Najświętszej Maryi Panny Łaskawej w Altötting. Natomiast w lutym 2016 r. abp Zimowski udał się do Nazaretu jako specjalny wysłannik na główne obchody 24. Światowego Dnia Chorego. Podkreślał tam, że troska o ludzie niepełnosprawnych fizycznie, starych i chorych psychicznie „stanowi miarę kultury społeczeństwa i państwa”.
Od 5 do 19 października 2014 r. abp Zygmunt Zimowski uczestniczył w III Nadzwyczajnym Zgromadzeniu Synodu Biskupów na temat rodziny, na któym mówił o zadaniach Kościoła wobec chorych, szczegónie w dobie nowej ewangelizacji.
26 października 2014 r. abp Zimowski przybył do Skarżyska - Kamiennej, gdzie odbyło się uroczyste podniesienie do rangi Bazyliki Mniejszej kościoła sanktuaryjnego Matki Bożej Ostrobramskiej. Decyzję papieża Franciszka w tej sprawie odczytał wtedy abp Zygmunt Zimowski. Rok później, 12 września 2015 roku arcybiskup Zimowski koronował papieskimi koronami obraz Kalwaryjskiej Matki Zawierzenia w Praszce (archidiecezja częstochowska). Prezydent Andrzej Duda 9 listopada 2015 roku w Rzymie odznaczył arcybiskupa Zygmunta Zimowskiego Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Uroczystość wręczenia odznaczeń Polakom pracującym w Watykanie odbyła się w Ambasadzie RP przy Stolicy Apostolskiej.
W listopadzie 2015 roku Papieska Rada ds. Duszpasterstwa Służby Zdrowia zorganizowała 30. konferencję międzynarodową pod hasłem "Kultura życia i przyjęcia w służbie człowiekowi i planecie". Abp Zygmunt Zimowski mówił wówczas, że potrzebujemy "ekologii serca", która doprowadzi do większego zaangażowania na rzecz poszanowania życia, godności osoby i samego Stwórcy.Jednym z ostatnich dokumentów, które opracował abp Zimowski było przesłanie wydane w kwietniu 2016 roku z okazji IX Międzynarodowego Dnia Autyzmu. Przewodniczący Papieskiej Rady ds. Służby Zdrowia i Duszpasterstwa Chorych zwracał w nim uwagę, że tylko współpraca między sektorami: zdrowotnym, socjalnym, edukacyjnym i integracyjnym, mogą zapewnić ciągłość opieki umożliwiając integrację osób, dotkniętych autyzmem.
Wcześniej, bo w lutym wystosował również przesłanie z okazji Światowego Dnia Chorób Rzadkich, w którym wzywał do zerwania zasłony milczenia i wykluczenia wobec tych osób, a także do uczynienia ich bardziej aktywnymi. Z kolei w styczniu abp Zimowski w przesłaniu na Światowy Dzień Chorych na Trąd podkreślił, że dzień ten jest przede wszystkim wezwaniem do kontynuowania walki z tą straszną chorobą oraz do wyeliminowania piętna, które ciąży na osobach naznaczonych charakterystycznymi dla niej konsekwencjami.
Abp Zygmunt Zimowski w latach 2015-2016 kilkakrotnie przebywał w szpitalach. Papież Franciszek podczas niedzielnej modlitwy Anioł Pański w Watykanie, 8 lutego 2015 r. poprosił o modlitwę za abp Zygmunta Zimowskiego, przewodniczącego Papieskiej Rady ds. Służby Zdrowia i Duszpasterstwa Chorych. Papież Franciszek powiedział: "W tym miejscu chciałbym wspomnieć przewodniczącego Papieskiej Rady ds. Duszpasterstwa Służby Zdrowia, abp. Zygmunta Zimowskiego, który będąc poważnie chory przebywa w Polsce. Zanieśmy modlitwę za niego, o jego wyzdrowienie, gdyż to on przygotował ten Dzień. A on w tym Dniu towarzyszy nam w swoim cierpieniu. Módlmy się za arcybiskupa Zimowskiego".W 2015 roku były pasterz Kościoła radomskiego przebywał w lecznicy w Warszawie. Wówczas w Światowy Dzień Chorego Mszę św. w kaplicy szpitalnej sprawował z nim nuncjusz apostolski w Polsce, abp Celestino Migliore. Na zakończenie Eucharystii przebywający w klinice od 6 tygodni abp Zimowski przypomniał, że 30 lat temu Jan Paweł II powołał do istnienia Papieską Radę ds. Służby Zdrowia i Duszpasterstwa Chorych. Mówił także o początkach obchodów Światowego Dnia Chorego. Zdradził, że choć pojawiały się propozycje, by ten dzień wyznaczyć w Zielone Świątki, Jan Paweł II wybrał dzień poświęcony Matce Bożej z Lourdes, bo to miejsce jest sanktuarium cierpienia, gdzie Maryja schodzi z nieba na ziemię. - Dlaczego Matka Boża od czasu do czasu opuszcza niebo i przychodzi do ludzkości? - pytał i odpowiadał: - Bo Ona chce przypomnieć nam, że istnieje niebo, że nie można odrywać ziemi od nieba. A dziś niektóry chcieliby oderwać ziemię od nieba. Nie dajmy sobie oderwać ziemi od nieba! Abp Zimowski wskazał na trzy wymiary odpowiedzialności, jakie powinny realizować się w cierpieniu przeżywanym przez chorego. To odpowiedzialność za siebie i za swoje zbawienie, odpowiedzialność za innych na wzór pouczenia św. Pawła: „Jedni drugich brzemiona noście” i odpowiedzialność za Kościół. - To my tworzymy Kościół. Czasem słyszymy głosy: „Chrystus tak, Kościół nie”. Jaka to niekonsekwencja! Kościół narodził się przecież z przebitego boku Chrystusa. Tam narodziły się sakramenty, a wśród nich także ten, chorych, który dziś przyjęliśmy. Trzeba nam kochać Kościół. Trudno iść do celu w pojedynkę. Trzeba iść razem, w Kościele. Św. papież Jan Paweł uczył, że człowiek jest drogą Kościoła. On jest tą drogą tym bardziej, gdy przychodzi cierpienie i ból. Bądźmy drogą Kościoła! – zakończył. Po ciężkiej chorobie i rehabilitacji w 2015 roku Przewodniczący Papieskiej Rady ds. Duszpasterstwa Chorych i Służby Zdrowia wrócił 10 maja do swoich obowiązków w Watykanie, przewodniczył obchodom Światowego Dnia CHorego w Nazarecie i wziął udział na 68. zgromadzeniu Światowej Organizacji Zdrowia w Genewie.
Trzykrotnie z arcybiskupem Zygmuntem Zimowskim rozmawiał telefonicznie Ojciec Święty Franciszek. Po raz ostatni w dniu jego śmierci. O modlitwie w intencji biskupa seniora diecezji radomskiej zapewniał też w liście Benedykt XVI. Od kwietnia tego roku ze względu na poważny stan zdrowia przebywał w rodzinnym Kupieninie i w szpitalu w Dąbrowie Tarnowskiej, gdzie zmarł we wtorek, 12 lipca o godz. 23.50.