- Każdy z tych obiektów jest bezcenny, niesie ze sobą historię, jest perłą architektury - mówił prezydent Polski Andrzej Duda. - Te obiekty są szczególnie cenne, dlatego warto je odwiedzić. Stanowią też wzorce architektoniczne, czy kulturowe na mapie naszego kraju. Na liście są również obiekty kultu religijnego - dodał prezydent RP.

Opat klasztoru w Wąchocku o. Eugeniusz Augustyn podkreśla, że klasztor jest znaczącym obiektem europejskiego dziedzictwa kulturowego, największym zespołem romańskim w Polsce. Został zbudowany na przełomie XII i XIII w. - Jest jednym z najpiękniejszych i najcenniejszych przykładów architektury romańskiej w Polsce. Od chwili powrotu cystersów do Wąchocka, na początku lat 50-tych ubiegłego wieku, trwa proces przywracania zabytku do dawnej świetności - powiedział opat Wąchocka.

W diecezji radomskiej znajduje się jeden zabytek, który został wpisany na listę Pomnik Historii. Jest to opactwo cysterskie w Sulejowie.

Pomnik Historii jest jedną z czterech tytułów, które torują drogę do szczególnej ochrony zabytków. Od roku 1994 do dzisiaj prezydent Rzeczypospolitej Polskiej wpisał 70 obiektów na listę Pomników Historii.

Uznanie za Pomnik Historii oznacza nadanie danemu zabytkowi lub parkowi kulturowemu szczególnej rangi ze względu na jego wartość dla kultury narodowej. W trybie przewidzianym dla jego uznania, przewidziana jest możliwość cofnięcia uznania zabytku nieruchomego za Pomnik Historii.

Opactwo cystersów w Wąchocku jest jednym z najcenniejszych i najlepiej zachowanych romańskich założeń klasztornych w Polsce o wysokiej randze artystycznej oraz szczególnych wartościach historycznych i naukowych. Należy do grupy małopolskich klasztorów (Wąchock, Jędrzejów, Sulejów, Koprzywnica) założonych pod koniec XII w. i wraz z nimi stanowi najpełniejszy przykład współistnienia architektury późnoromańskiej z nowymi w trzynastowiecznej Polsce koncepcjami gotyckimi wprowadzanymi przez zakon cysterski.

Początki klasztoru cystersów sięgają 1179 r. W Wąchocku zachowało się bardzo wiele elementów dawnego klasztoru - w skrzydle wschodnim armarium (skarbiec, gdzie przechowywano m.in. księgozbiór), kapitularz, fraternia (sala wspólnej pracy), a na piętrze dormitorium, w skrzydle refektarz z bogatą kamieniarką romańską. W XV w. kościół przebudowano w stylu gotyckim. W następnym stuleciu dobudowano pałac opacki.