Do TK o zbadanie konstytucyjności art. 59 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej wystąpił Sejmik Woj. Mazowieckiego. Chodziło dokładnie o nałożenie na samorząd województwa obowiązku finansowania z budżetu województwa świadczeń opieki zdrowotnej zrealizowanych, zgodnie z obowiązującymi przepisami, przez samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej, dla którego samorząd województwa jest organem tworzącym, "ponad limit świadczeń sfinansowanych na podstawie umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia”. 

– Samorząd nie ma wyboru. Jeśli szpital ma stratę, a władze województwa chcą uniknąć jego likwidacji, muszą pokrywać tę stratę. A zatem wyręczać NFZ, który przekazuje szpitalom niewystarczające na funkcjonowanie środki, z czego właśnie wynikają te straty. Oficjalnie więc to NFZ ma finansować świadczenia, a faktycznie tylnymi drzwiami zmusza się do tego samorządy – argumentuje marszałek Adam Struzik.

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że wspomniany przepis jest niezgodny z art. 167 ust. 4 w związku z art. 166 ust. 2, art. 68 ust. 2 i art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz nie jest niezgodny z art. 166 ust. 1 Konstytucji. Niekonstytucyjne jest zobowiązanie jednostki samorządu terytorialnego do pokrycia straty netto stanowiącej "ekonomiczny skutek wprowadzania przepisów powszechnie obowiązujących, które wywołują obligatoryjne skutki finansowe dla działania samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej'. 

– Obowiązek pokrycia straty netto w istocie oznacza obowiązek finansowania z budżetu samorządu świadczeń opieki zdrowotnej realizowanych zgodnie z przepisami. Kluczowe było ustalenie, na kim – na państwie czy na samorządach ciąży obowiązek finansowania opieki zdrowotnej  –  mówiła sędzia TK Małgorzata Pyziak-Szafnicka. – Zlekceważenie przez prawodawcę kosztów oznacza tworzenie prawa pozornego, którego realizacja jest niemożliwa. Narastające lawinowo zadłużenie stanowi pułapkę. Utrwala niekonsytytucyjny stan braku równego dostępu do świadczeń ochrony zdrowia. Taki jest właśnie skutek kwestionowanego artykułu, który przerzuca na jednostki samorządu stale rosnące koszty bez zapewnienia środków na finansowanie tej działalności  – dodała sędzia Pyziak-Szafnicka

Art. 59 traci w tym zakresie moc po upływie 18 miesięcy od ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.

- Jednym słowem - zmuszanie samorządów do pokrywania strat szpitali to w istocie wyręczanie NFZ i strony rządowej. TK zauważył też, że trudno zaakceptować legislacje, która jako jedyną przesłankę do likwidacji SPZOZ przyjmuje jego zadłużenie. Od wielu lat zwracaliśmy uwagę na problem niedofinansowania służby zdrowia i przerzucanie tego ciężaru na samorządy, które i tak wydają olbrzymie środki na inwestycje, zakupy aparatury i remonty. Brawo TK - skomentował wyrok marszałek woj. mazowieckiego Adam Struzik.