Radom 90.7 FM | Końskie i Opoczno 94 FM | Skarżysko Kam. 94.5 FM | Kozienice 97.9 FM
Na antenie:
KTO RANO WSTAJE
Kasia Kozimor, Tomek Waloszczyk
Patron dnia: św. Leon IX, papież
Dziś jest: Piątek, 19 kwietnia 2024

KULTURA

Wystawa "Tu rodziła się Solidarność Rolników" w Białobrzegach

wtorek, 20 kwietnia 2021 15:47 / Autor: Magdalena Król
Fot. IPN
Magdalena Król

W środę, 21 kwietnia, zostanie otwarta wystawa Instytutu Pamięci Narodowej ,,Tu rodziła się Solidarność Rolników". Ekspozycję będzie można oglądać w Białobrzegach w województwie mazowieckim oraz w Milejowie w województwie lubelskim.

Ekspozycja zostanie otwarta o godzinie 12:00 w dwóch miejscach w Milejowie w województwie lubelskim oraz w Białobrzegach na Placu Zygmunta Starego.W obu miejscach ekspozycja prezentowana będzie do 9 maja.

Wystawa IPN ,,Tu rodziła się Solidarność Rolników" opowiada o walce rolników o samorządność oraz zmiany społeczne na polskiej wsi w skali całego kraju, jak i również Lubelszczyzny oraz Południowego Podlasia (ówczesne województwa: lubelskie, chełmskie, zamojskie, bialskopodlaskie oraz siedleckie). Starania o samorządna polską wieś trwała przez cały okres istnienia NSZZ RI ,,Solidarność" oraz ,,Solidarności Chłopskiej”, w regionie okupione były one strajkami w Krasnymstawie, Zamościu oraz Lublinie. Do najsłynniejszego strajku doszło w Siedlcach 5 listopada 1981 r., gdzie protest nabrał wymiaru ogólnopolskiego. Stworzona struktura związkowa trwała aż do wprowadzenia Stanu Wojennego i delegalizacji struktur ,,Solidarności" 13 grudnia 1981 r.

W chwili podpisania porozumień sierpniowych oraz powstania Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego ,,Solidarność", całym kraju zaczęły powstawać analogiczne do struktur pracowniczych, związki zawodowe skupiające rolników indywidualnych. W skali kraju ruch ten od samego początku pozostawał nieskonsolidowany, skupiony wokół trzech głównych nurtów związkowych: NSZZ ,,Solidarność Wiejska”, NSZZ ,,Solidarność Chłopska” oraz Związek Producentów Rolnych. Władze konsekwentnie odmawiały rolnikom prawa do rejestracji związków zawodowych, próbując ograniczyć maksymalnie wpływ niezależnego ruchu społecznego powstałego w wyniku protestów z lipca oraz sierpnia 1980 roku, także na środowiska wiejskie. Oficjalnie odmawiano prawa zrzeszania się rolników na wzór pracowniczej ,,Solidarności" forsując nadal wzór nierentownego, uspołecznionego charakteru wsi. Dopiero w wyniku strajków w Ustrzykach Dolnych oraz Rzeszowie, doszło do podpisania pierwszych porozumień z władzą. Nie oznaczało to jednak końca walki o podmiotowość polskich rolników i dopiero po dramatycznych wydarzeniach mających miejsce podczas strajku w Bydgoszczy 19 marca 1981 r. (pacyfikacji protestujących przez oddziały ZOMO) w obliczu strajku generalnego w całej Polsce rząd gen. Wojciecha Jaruzelskiego ugiął się przed żądaniami ,,Solidarności". 12 maja 1981 r. Sąd Wojewódzki w Warszawie zarejestrował zjednoczony ruch związkowy: NSZZ Rolników Indywidualnych ,,Solidarność".

Na Lubelszczyźnie samorządność rolnicza swą genezę wywodziła od powstałego 30 lipca 1978 roku Tymczasowego Komitetu Samopomocy Chłopskiej Ziemi Lubelskiej we wsi Ostrówek w gminie Milejów, powstałego z inicjatywy Janusza Rożka. Komitet skupiał szesnaście osób ze wsi z gminy Milejów, Mełgiew, Puchaczów i Siedliszcze (ostatnia gmina wchodziła w skład ówczesnego województwa chełmskiego). Była to pierwsza niezależna organizacja w Polsce, skupiająca rolników indywidualnych, powstała po rozbiciu struktur Polskiego Stronnictwa Ludowego w 1947 roku. Lubelscy rolnicy zrzeszyli się, protestując wobec niesprawiedliwych zapisów forsowanej przez władze ustawy emerytalnej dla osób trudniących się rolnictwem, obciążających finansowo zainteresowaną grupę. Kolejnym postulatem Komitetu było żądanie zaprzestania wsparcia przez władze nierentownych Państwowych Gospodarstw Rolnych oraz tzw. rolnictwa uspołecznionego i przeznaczenia większych nakładów dla rodzinnych gospodarstw. Pomimo, że Komitet w wyniku zastraszenia jego działaczy przez Służbę Bezpieczeństwa nie osiągnął większej roli, stał się przyczynkiem do powstania podobnych organizacji w całym kraju, te zaś dały podwaliny pod budowanie niezależnego, samorządnego ruchu zawodowego polskich rolników. We wrześniu 1980 r. struktury związkowe ,,Solidarności Wiejskiej” oraz ,,Solidarności Chłopskiej” zaczęły formować się w ówczesnym województwie lubelskim, następnie zaś w pozostałych ówczesnych województwach regionu (niestety nie zostały one nigdy zjednoczone w skali Lubelszczyzny).