Radom 90.7 FM | Końskie i Opoczno 94 FM | Skarżysko Kam. 94.5 FM | Kozienice 97.9 FM
Na antenie:
PRZEBOJE Z NUTĄ NOSTALGII
Radio Plus Radom
Patron dnia: św. Leon IX, papież
Dziś jest: Piątek, 19 kwietnia 2024
×

Ostrzeżenie

JUser::_load: Nie można załadować danych użytkownika o ID: 212.

RADOM

W Radomiu buntowali się od zawsze

piątek, 10 czerwca 2016 10:30 / Autor:
fot. arch.
Niemal od początku istnienia ośrodka miejskiego, mieszkańcy Radomia wielokrotnie sprzeciwiali się narzucanym formom zniewolenia. Nie tylko radomski „Czerwiec '76' był wyrazem zdecydowanych postaw społeczeństwa, ale blisko 800-letnia historia miasta podsuwa szereg tego typu przykładów.

W trzynastym stuleciu, pięćdziesiąt lat po tym, jak pojawiła się pierwsza znana obecnie wzmianka o Radomiu, kasztelan radomski, Janusz sprzeciwił się w 1282 roku rozbiciu dzielnicowemu i narzuconej przez Leszka Czarnego władzy w Polsce.

Formą sprzeciwu z kolei wobec samowoli królewskiej w sprawowaniu władzy była uchwalona 29 maja 1505 roku konstytucja „Nihil Novi” („nic nowego”). Gwarantowała ona konieczność podejmowania decyzji wyłącznie z udziałem ogółu (nazywana potem "nic o nas bez nas"). Zakazywała ona królowi wydawania ustaw bez uzyskania zgody szlachty, reprezentowanej przez Senat i izbę poselską.

Z kolei w 1607 roku mocnym echem odbił się w Radomiu Rokosz Zebrzydowskiego, czyli bunt szlachty przeciwko Zygmuntowi III Wazie, który chciał wprowadzić w kraju władzę absolutną. Rozpoczęta w 1767 roku „konfederacja radomska” dała początek słynnej „konfederacji barskiej”. W grodzie nad Mleczną zwrócono się do cesarzowej Katarzyny II z prośbą o gwarancje dla dawnego ustroju, a także w obronie wiary katolickiej. Podobne kwestie odjęto rok później w Barze na Podolu, co uznawane było przez część historyków jako pierwsze powstanie narodowe w Polsce.

Przez Radom przetoczyło się także wiele kolejnych powstań: Kościuszkowskie (1794), Listopadowe (1830-1831) oraz Powstanie Styczniowe (1863) – zryw ten, przeciwko tyranii cara, w Radom wpisał się najmocniej. Radom odegrał ważną rolę w czasie rewolucji w 1905 roku. W Radomiu dochodziło do masowych wystąpień robotniczych, w którym, jako wielkim przemysłowym mieście w Polsce, dochodziło do akcji bojowych organizowanych przez PPS.

Przeciwko władzy komunistycznej, w 1945 roku wyraźnie zaprotestowali działacze Armii Krajowej, rozbijając we wrześniu więzienie, w którym przetrzymywano i torturowano polskich patriotów. Była to jedna z najbardziej spektakularnych akcji AK po II wojnie światowej.

W 1976 roku radomscy robotnicy, w spontanicznym proteście wystąpili przeciwko podwyżkom cen narzuconym przez władze PRL.