Przyjęta przez Sejmik Województwa Mazowieckiego 7 lat temu uchwała antysmogowa przynosi pierwsze efekty – o ponad 6,7 tys. zmniejszyła się liczba zgonów spowodowanych niebezpiecznym pyłem zawieszonym PM2,5.Teraz samorząd województwa mazowieckiego podejmuje kolejną inicjatywę. Rusza projekt „Mazowsze bez smogu”, którego celem jest dalsza poprawa jakości powietrza i zwiększenie udziału OZE w gospodarstwach domowych. Kluczowym elementem projektu jest stworzenie sieci ekodoradców.

Dzięki środkom z Funduszy Europejskich dla Mazowsza ekodoradcy zostaną zatrudnieni w 98 gminach partnerskich. Będą doradzać w znajdowaniu optymalnych rozwiązań energetycznych zarówno mieszkańcom, jak i władzom mazowieckich gmin. Projekt „Mazowsze bez smogu” uzyskał ponad 132 mln zł dofinansowania z programu Fundusze Europejskie dla Mazowsza, a samorząd województwa mazowieckiego wraz z 98 gminami partnerskimi w ramach środków własnych przeznaczy na ten cel ponad 37 mln zł. Projekt będzie realizowany do końca 2028 roku.

– Eksperci będą mieć wiedzę z zakresu m.in. ochrony powietrza, efektywności energetycznej, a także źródeł dofinansowania, planowania i zarządzania zarówno budżetem gminnym, jak i gospodarstwa domowego. Współpraca z samorządami lokalnymi pokazuje, że przeszkodą w podejmowaniu skutecznych działań naprawczych jest nadal niewystarczająca liczba wykwalifikowanych specjalistów zajmujących się tematyką ochrony powietrza oraz niedostateczna ilość środków finansowych – zauważa członkini zarządu województwa mazowieckiego Janina Ewa Orzełowska.

Konieczność edukacji i walka z ubóstwem energetycznym
Szacuje się, że w województwie mazowieckim jest ponad 600 tys. pieców w domach prywatnych, z czego 350 tys. to kotły przestarzałe i użytkowane niezgodnie z przepisami. Czas na ich wymianę minął z końcem 2022 r. Działania w tym zakresie będą dużym wyzwaniem dla ekodoradców, którzy zostaną wyposażeni w niezbędny i profesjonalny sprzęt do kontroli palenisk. Ich głównym zadaniem będzie doradztwo energetyczne, zidentyfikowanie obszarów wymagających szczególnego wsparcia, opracowanie działań związanych z problematyką lokalnego ubóstwa energetycznego, edukacja ekologiczna oraz doradztwo władzom gminy w zakresie działań na rzecz poprawy jakości powietrza. Końcowym efektem ich pracy powinno być wdrożenie rozwiązań w taki sposób, aby skutecznie pomóc najbardziej potrzebującym. Według danych Mazowieckiego Centrum Pomocy Społecznej liczba osób dotkniętych ubóstwem energetycznym na Mazowszu może wynosić aż 38 proc.[1]

– Ekodoradcy będą wspierać lokalne samorządy w kwestiach energetycznych zmierzających do poprawy jakości powietrza i pozyskiwania środków na ekologiczne inwestycje. Będą to osoby zręcznie poruszające się w obszarze prawnym, technologicznym i finansowym. I co ważne, mobilne. Dzięki temu będą bliżej mieszkańców. Nie będą to więc tylko kolejni eksperci zza biurka, a doradcy, którzy na miejscu, u każdego mieszkańca danej gminy, pomogą w wyborze optymalnego źródła ciepła. Zadaniem ekspertów będzie również prowadzenie działań edukacyjnych dla samorządów oraz mieszkańców. Do tej pory do naszego programu przystąpiło 98 mazowieckich gmin. Docelowo każda gmina na Mazowszu będzie musiała zatrudnić przynajmniej jednego ekodoradcę, który pomoże w realizacji założeń uchwały antysmogowej – mówi Marcin Podgórski, dyrektor Departamentu Gospodarki Odpadami, Emisji i Pozwoleń Zintegrowanych urzędu marszałkowskiego.

200 mln zł na czyste powietrze
Samorząd województwa mazowieckiego od lat wspiera działania mające na celu ochronę klimatu i powietrza. Poza nowym projektem „Mazowsze bez smogu” finansowanym ze środków unijnych oraz z budżetu województwa, którego całkowita wartość to ponad 169 mln zł, samorząd Mazowsza realizuje trzy programy wsparcia: „Mazowsze dla czystego powietrza” i „Mazowsze dla czystego ciepła” i „Mazowsze dla klimatu”. W tym roku przekaże na nie łącznie blisko 33 mln zł. Pieniądze posłużą realizacji proekologicznych projektów i działań w mazowieckich gminach i powiatach.

– Program „Mazowsze dla czystego powietrza” w tym roku wesprze 113 mazowieckich gmin w działaniach ekologicznych. Samorząd Mazowsza przeznaczył na ten cel ponad 10,3 mln zł. Natomiast przez cały czas funkcjonowania tego programu przekazał gminom przeszło 72 mln zł, dzięki czemu zrealizowano ponad 900 projektów. Warto podkreślić, że „Mazowsze dla czystego powietrza” zostało wskazane w raporcie Europejskiego Komitetu Regionów pt.: „Healthier environment for healthier lives: impacts of the European Green Deal on human health” jako przykład dobrej praktyki realizowanej w krajach członkowskich UE na rzecz poprawy stanu środowiska. – mówi Monika Tchórznicka zastępca dyrektora ds. Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w Mazowieckiej Jednostce Wdrażania Programów Unijnych.

Więcej o projekcie Mazowsze bez smogu: https://www.powietrze.mazovia.pl/aktualnosci/wszystkie/wystartowal-projekt-mazowsze-bez-smogu