Ekspozycje w obiektach muzealnych wzbogacone zostały o wystrój świąteczny obrazujący sposób obchodzenia dawniej świąt Bożego Narodzenia we wsiach Radomskiego. Ekspozycje bożonarodzeniowe można oglądać w wiejskich chałupach i w dworze z Pieczysk. Wystrój wnętrz jest adekwatny do kontekstu czasowego, wierzeń i obyczajowości oraz sytuacji życiowej mieszkających tam niegdyś ludzi. Zaprezentowano zróżnicowane formy zdobnicze - inne były w dworach, inne na wsi; inaczej dekorowano w XIX wieku, inaczej w latach trzydziestych XX wieku. Ekspozycje bożonarodzeniowe. Ekspozycja do 31 stycznia.

Muzeum Wsi Radomskiej w Radomiu

www.muzeumwsi-radom.pl

Ekspozycje w obiektach muzealnych wzbogacone zostały o wystrój świąteczny obrazujący sposób obchodzenia dawniej świąt Bożego Narodzenia we wsiach Radomskiego. Ekspozycje bożonarodzeniowe można oglądać w wiejskich chałupach i w dworze z Pieczysk. Wystrój wnętrz jest adekwatny do kontekstu czasowego, wierzeń i obyczajowości oraz sytuacji życiowej mieszkających tam niegdyś ludzi. Zaprezentowano zróżnicowane formy zdobnicze - inne były w dworach, inne na wsi; inaczej dekorowano w XIX wieku,  inaczej w latach trzydziestych XX wieku. W muzealnych wnętrzach możemy zobaczyć snopki zboża, podłaźniki i bliskie nam choinki. Ciekawie przedstawia się zestaw potraw na wigilijnych i świątecznych stołach. Część z przedstawionych form zdobniczych i zwyczajów świątecznych jest znana i stosowana współcześnie, inne uległy przeistoczeniu bądź zanikły.
Wigilia ziemiańska z przełomu wieku XIX i XX zaaranżowana jest w Dworze z Pieczysk.
W dworskiej jadalni oglądać można stół nakryty do wieczerzy wigilijnej. Staropolska wieczerza wigilijna u szlachty była wystawną ucztą, podczas której podawano kilka zup do wyboru (zupę migdałową z rodzynkami, barszcz z uszkami, grzybową ze śledziem), wiele dań rybnych przyrządzonych według skomplikowanych receptur, ciasta, słodycze oraz różne trunki. Wigilię chłopską z końca XIX wieku przedstawiono w Chałupie z Solca. Podczas „pośniku” (tak od słowa „post” zwano wieczerzę wigilijną) spożywano to, co zdołano zebrać z pola, lasu, sadu i wodt, aby nie zabrakło owych „darów Bożych” w nadchodzącym roku. Ławę pełniącą niegdyś rolę stołu zaścielano białym lnianym obrusem. Zastawiano ją śledziami, kluskami z makiem, chlebem, masłem, racuchami, kaszami, grochem, fasolą. Większość składników potraw wigilijnych miała znaczenie symboliczne. Nieodzownymi  elementami dekoracji bożonarodzeniowej w wiejskiej chacie były  wówczas snopy zboża, słoma i siano. Snopy zbóż rozstawiano w rogach izby, słomę zatykano za obrazy, rozściełano na podłodze. Siano układano na stole. Czyniono tak na pamiątkę stajenki, w której narodził się Jezus. Tradycyjnie wigilii towarzyszy zielona gałąź t-symbol życia, zdrowia, radości. W Radomskiem jeszcze do lat sześćdziesiątych, siedemdziesiątych  XX w. dekorowano izbę gałązkami jedliny układającymi się w łańcuch otaczający izbę dookoła. Gałązkami zdobiono także święte obrazy.
U powały zawieszano podłaźnik z gałązek sosny, świerka lub jodły dekorowany światami, czyli ozdobami wykonanymi z opłatka, jabłkami i orzechami. Święte obrazy ozdabiano „koronami” ze słomianych powróseł lub nagiętych gałęzi drzew iglastych. Ekspozycja w Chałupie z Chomentowa prezentuje okres  międzywojenny w życiu zamożnej rodziny poddanej wpływom z miasta. W tym czasie pojawiła się na wsi radomskiej choinka. Ubierano ją jabłkami, orzechami, światami, ciastkami. Za obrazy wetknięto świerkowe gałązki i pęczki słomy. Tego dnia wynoszono z izby snopy zbóż. Zwyczaj nakazywał także zanieść bydłu siano i słomę użytą podczas Wigilii oraz różnokolorowe opłatki. Na krześle położono w woreczkach owies, który święcono w kościele, by dodać go do ziarna przeznaczonego na siew. Nie zabrakło też rekwizytów związanych z wróżbami meteorologicznymi. Aurę przepowiadano w rozmaity sposób: od dnia św. Łucji do Wigilii, od Bożego Narodzenia do Trzech Króli, lub sposobem mieszanym od św. Łucji do Trzech Króli co drugi dzień. W Chałupie z Alozjowa ekspozycja prezentuje lata 60. XX wieku. Tutaj elementy tradycyjne splatają się z nowoczesnymi wpływami z miasta. Korona na świętym obrazie jest już sporządzona z drutu i bibuły, w pokoju stoi sztuczna choinka przybrana fabrycznymi bombkami. Aranżacja wnętrza w Chałupie z Jastrzębiej obrazuje święto Trzech Króli w okresie II Rzeczypospolitej. Na stole w izbie „białej” jest naczynie na wodę święconą i kropidło przygotowane do wizyty księdza. Obok w formie poczęstunku położono naczynie z „sójkami” – rodzajem pierogów pieczonych w Radomskiem w okresie zimowych świąt. Na kuchni położono kredę i rondelek z gałązkami jałowca święconymi tego dnia w kościele. W izbie „czarnej” w przetaku leżą „szczodraki” będące rodzajem obrzędowego pieczywa w kształcie drzewek, kogutów, ślimaków, ludzi itp. Były przeznaczone dla szczodracarzy, czyli chłopców, którzy w święto Trzech Króli odwiedzali domy i śpiewali „szczodrówki” - życzenia wszelkiej pomyślności. Nie zabrakło tez rekwizytów kolędników przebranych za turonia, diabła z widłami, śmierć z kosą, dziada oraz kozę w kożuchu wywróconym włosiem na zewnątrz. Ich nieodłącznymi atrybutami była szopka i gwiazda.

(za: Muzeum Wsi Radomskiej)