Zapraszamy do wspólnych rozważań o miejscu śmierci w kulturze, a przez to do zatrzymania się na chwilę, zastanowienia się nad tym co ważne, co nadaje sens naszemu życiu - mówi Renata Metzger, dyrektor PIK w Iłży. Będzie muzycznie, plastycznie, literacko i teatralnie. Kuratorem festiwalu jest Adam Strug. Zaproszenie do udziału w festiwalu przyjęli wybitni artyści - dodaje dyr Renata Metzger.

PROGRAM FESTIWALU:

14 kwietnia (niedziela) Iłża, godz. 19.00, kościół pw. Wniebowzięcia NMP, ul. Radomska
„Dziady. Poezyje Adama Mickiewicza” - koncert Monodii Polskiej

Na koncert zespołu śpiewaczego Monodia Polska zatytułowanego „Dziady...” złożą się piosenki do wierszy Adama Mickiewicza oraz oryginalne pieśni dziadowskie. Pierwsze skomponował twórca zespołu Adam Strug, te drugie przekazywane były w tradycji ustnej niemalże do wczoraj. Ich warianty melodyczne pochodzą z wiosek drobnoszlacheckich płn.-wsch. Mazowsza, będących muzycznym matecznikiem zespołu. „Dziady...” to całość około funeralna, w której życie staje oko w oko ze śmiercią, a śmierć okazuje się nauczycielką życia.

Monodia Polska to zespół śpiewaczy, praktykujący dawne, polskie pieśni religijne i świeckie, w wariantach melodycznych zebranych przez Adama Struga w wioskach
drobnoszlacheckich i kurpiowskich płn.-wsch. Mazowsza. Zespół posługuje się skalami muzycznymi wcześniejszymi niż powszechnie dziś używana skala dur-moll, zachowując dawny strój, emisję i maniery wykonawcze. Wbrew swej nazwie zespół wykonuje też
polifoniczne partytury polskiego średniowiecza i renesansu. Świecką część repertuaru Monodii stanowią pieśni Kurpiowszczyzny Zielonej i historyczne.
Zespół współtworzą: Sonia Wronkowska, Jacek Zembrowski, Henryk Mazur, Jakub Kukla, Hipolit Woźniak (lira korbowa), Tymoteusz Woźniak, Szczepan Pospieszalski (fisharmonia), Tomasz Pakowski, Tomasz Stawiecki, Mateusz Kowalski i Adam Strug.

16 kwietnia (wtorek) Jedlińsk, godz. 18.00, Gminna Biblioteka Publiczna, ul. Warecka 4
„O krainie ciemności” - spotkanie autorskie z pisarzem Radkiem Rakiem, prowadzenie Marcin Kępa

Radek Rak - pisarz i lekarz weterynarii. Na co dzień zajmuje się byciem mężem i tatą. Za powieść „Baśń o wężowym sercu albo wtóre słowo o Jakóbie Szeli” (Powergraph 2019) otrzymał Nagrodę Nike, Nagrodę im. Janusza A. Zajdla, Nagrodę Jerzego Żuławskiego, Nagrodę „Nowej Fantastyki” oraz European Science Fiction Society Award w kategorii Best Written Work of Fiction. W 2022 r. ukazał się pierwszy tom jego trylogii „Agla” pt. „Alef”, który otrzymał Nagrodę Krakowa Miasta Literatury UNESCO, Nagrodę im. Janusza A. Zajdla, Nagrodę „Nowej Fantastyki” i Nagrodę im. Jerzego Żuławskiego. Drugi tom pt. „Aurora” ukazał się w październiku 2023 r. Autor libretta do opery „Baśń o sercu” Aleksandra Nowaka, nominowanej w tym roku do Nagrody Fryderyk.

Marcin Kępa - radomian, pisarz, animator kultury, publicysta.

17 kwietnia (środa), Pionki, godz. 12.00, Sala Widowiskowa
przy parafii NMP Królowej Polski, Al. Królewska 4
„Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią”, anonimowy tekst polski z XV w. - premiera Stowarzyszenia „Teatr Resursa”, adaptacja i reż. Robert Stępniewski

Tak reżyser pisze o swoim spotkaniu z tekstem: „Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią” jest iluzją. Czyż możemy prowadzić dialog ze śmiercią, dyskutować z kostuchą? Nie. Śmierć jest nieuchronna, dotyka pana i chłopa, rycerza i księdza. Wszystko ma swój początek i koniec, jak powiedział kiedyś w czas wiejskiej kanikuły mój nieżyjący już teść Ryszard. Ta nieuchronność śmierci fizycznej jest dla nas ludzi dorosłych doznaniem uznanym za naturalne, jak codzienne obowiązki. Tak jesteśmy do nich przyzwyczajeni, że zapominamy o ich okropności. Jako dziecko myślałem naiwnie, że można zastopować śmierć, że można u Boga wyprosić „nieumieranie” ludzi. Nic z tych rzeczy nie nastąpiło. Kolejni moi bliscy odchodzili. Rozmowa ze śmiercią jest próbą jej oswojenia, lecz jej nie można ugłaskać, udomowić niczym zwierzę. Przychodzi nagle i ścina swoją kosą ludzki żywot.

Stowarzyszenie „Teatr Resursa” skupia miłośników teatru, aktorów - amatorów z Radomia. Grupa działa już ponad 10 lat, ma w swoim dorobku liczne, ciekawe realizacje.

18 kwietnia (czwartek), Iłża, godz. 12.00, Powiatowy Instytut Kultury, ul. Jakubowskiego 5
„Matka” - otwarcie wystawy malarstwa Stanisława Baja
i pokaz filmu Hanny Kramarczuk „Przemijanie w obrazach Stanisława Baja”

Stanisław Baj urodził się w 1953 r. na Podlasiu, w Dołhobrodach, wsi położonej nad Bugiem, na granicy z Białorusią. Zawsze lubił rysować. Ukończył Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych w Zamościu i studia na ASP w Warszawie. Dyplom z wyróżnieniem obronił w pracowni prof. Ludwika Maciąga. Dodatkowo wykonał aneks z grafiki u prof. Haliny Chrostowskiej. W 1982 r. został asystentem prof. Maciąga - swego wieloletniego mentora i przyjaciela. Najwyższym dowodem zaufania mistrza do ucznia było to, że prof. Maciąg zaprosił Baja do sportretowania siebie na łożu śmierci. Obecnie Baj, jako profesor zwyczajny, prowadzi pracownię dyplomującą na Wydziale Malarstwa. W latach 2006-2013 sprawował funkcję prorektora do spraw studenckich. Prof. Baj życie i pracę artystyczną dzieli miedzy Warszawę i Dołhobrody, gdzie w rodzinnym gospodarstwie stworzył nowoczesną pracownię z drewna i szkła, która na zewnątrz zachowuje formę dawnej stodoły. Baj z pasją portretował swoich najbliższych z rodzinnych Dołhobrodów, za ich życia, a niektórych nawet jeszcze - jak sam mówi - „po”. Towarzyszył swojej matce w ostatnich latach, godzinach życia. Uwiecznianie dotkliwej utraty zaprowadziło go nad rzekę, wodę - symbol przemijania; życia i śmierci. Dorobek artystyczny prof. Baja to ponad 100 wystaw indywidualnych i drugie tyle zbiorowych, w Polsce i za granicą.
W PIK, w „Galerii na Piętrze”, zobaczymy prace Artysty z serii „Matka”.

Tak o cyklu "Matka" Stanisława Baja pisze prof. Roch Sulima, historyk i antropolog kultury:
"W rodzinie chłopskiej to matka odsłania uroki świata, kształtuje sferę uczuć i emocji,
estetycznych doznań, stosunek dziecka do natury. Ojciec wdraża do obowiązków, przysposabia do życiowej rywalizacji. Stanisław Baj poświęcił cały cykl obrazów i rysunków
swojej Matce, tak jakby starał się spłacić wielki dług zaciągnięty od czasu dzieciństwa.
Przed Bajem bardzo rzadko portrety wiejskich kobiet, portrety chłopów trafiały do galerii.
Wyjątkiem jest tu - pochodzący z połowy XIX wieku - słynny Sieńko Piotra Michałowskiego.
Za sprawą Baja: twarz Matki, twarz Chłopki oraz twarze Chłopów trafiają dziś
w złote ramy polskiej historii. Bestselerem czytelniczym są dziś żywoty chłopek. Baj
wyprzedził epokę."

Hanna Kramarczuk - scenarzystka i reżyserka ponad 50 filmów dokumentalnych, a także licznych reportaży telewizyjnych. Przez całe zawodowe życie była związana z Telewizją Polską, współpracowała także z ZDF oraz Arte. Tematyka po jaką sięga Kramarczuk jest bardzo różnorodna, zarówno pod względem treści, jaki i formy. Bohaterami niektórych filmów są i artyści, sztuka „Maria Wiśnios ze wsi Rataje” (1984), „Sztuka Tajów” (1987), „Pośmiertny triumf Władysława Strzemińskiego” (1993). W 2017 r. powstał dokument „Przemijanie w obrazach Stanisława Baja”. Realizacje Kramarczuk zebrały wiele nagród i wyróżnień; „Przemijanie...” otrzymała nagrodę Miejskiej Galerii Sztuki im. Władysława hr. Zamoyskiego w Zakopanem, podczas 22. Przeglądu Filmów o Sztuce w 2019 r.

21 kwietnia (niedziela), Zakrzew godz. 18.00 - 20.00
kościół pw. Św. Jana, Zakrzew 53, godz. 18.00 - „Memento Mori…” - koncert zespołu Memento Mori Dance Club;

Gminna Biblioteka Publiczna, Zakrzew 43, godz. 19.00
„...Dance Club” - potańcówka przy muzyce zespołu
Memmento Mori Dance Club, wodzirej - Adam Strug

Antek Hasso - Agopsowicz (skrzypce, śpiew), Jacek Muża (tuba, saksofon sopranowy, kaval, śpiew), Wolfgang Niklaus (lutnia oud, koboz, śpiew), Serhij Petryczenko (kontrabas, basy, śpiew), Piotr Piszczatowski (fisharmonia, skrzypce, śpiew, prowadzenie tańców), Marek Szwajkowski (baraban, bęben obręczowy, śpiew), Maciej Żurek (skrzypce, śpiew i światłe kierownictwo artystyczne) - zaprezentują muzykę taneczną dobry renesansu, przechowaną w ludowych śpiewach nabożnych dawnej Rzeczypospolitej. Będą pieśni o śmierci i wieczności, o tragicznie zakończonych żywotach świętych, oraz weselsze historie o nieudanej wyprawie Króla Heroda, czy zwycięstwie pod Wiedniem. Wszystkie od setek lat śpiewał lud
w tanecznych rytmach polonezów i mazurów. Dlatego pieśni te, w towarzystwie instrumentów, przywodzą na myśl uroczyste dworskie tańce, a czasem hulanie w wiejskiej remizie. Skąd w starodawnych pieśniach nabożnych tyle rytmów tanecznych? Czy to muzyczność ludu nakazywała wyśpiewywać modlitwy w takt oberków i chodzonych?
A może ktoś celowo „wstrzyknął” taneczny rytm w religijne treści? Ale kto to zrobił i dlaczego? Projekt MEMENTO MORI DANCE CLUB poszukuje odpowiedzi na te pytania, metodą analiz porównawczych, studiów nad muzyką tradycyjną, ale przede wszystkim na drodze własnej twórczości muzycznej.
W kościele planujemy część bardziej nabożną, w bibliotece - taneczną.

Adam Strug, kurator festiwalu Ars Moriendi - śpiewak i instrumentalista, autor piosenek, kompozytor muzyki teatralnej i filmowej, kurator i producent muzyczny, reżyser i scenarzysta filmów dokumentalych, dziennikarz radiowy i telewizyjny, popularyzator muzyki tradycyjnej, pomysłodawca zespołu śpiewaczego Monodia Polska.

Patronat honorowy nad festiwalem sprawuje Waldemar Trelka, starosta radomski

Współorganizatorzy wydarzenia: Gminna Biblioteka Publiczna w Jedlińsku, Gminna Biblioteka Publiczna w Zakrzewie, parafia pw. Wniebowzięcia NMP w Iłży, parafia pw. NMP Królowej Polski w Pionkach, parafia pw. Św. Jana Chrzciciela w Zakrzewie.

Wstęp na wszystkie wydarzenia festiwalu jest wolny.