Historyk ks. Albert Warso, pracownik Watykańskiej Kongregacji Nauki Wiary zwraca uwagę, że historia radomskiej pielgrzymki do Częstochowy zaczyna się w latach 70-tych ubiegłego wieku. - To był niezwykle trudny czas, zaledwie dwa lata po robotniczym proteście radomskich robotników, wyszła z Radomia pierwsza piesza pielgrzymka na Jasną Górę. Piętno miasta z wyrokiem musiało znaleźć odbicie w jej początkach. Radom był wówczas na cenzurowanym. Masowe poruszenie ludzi musiało budzić obawy władz państwowych - powiedział ks. Warso.

Właśnie w 1976 roku, w czerwcu doszło do robotniczego protestu brutalnie stłumionego przez komunistyczne władze. Wyjście 360 pielgrzymów do Częstochowy, jeszcze w ramach warszawskiej pielgrzymki było aktem odwagi, ale ku zdumieniu wszystkich nie odnotowano żadnych represji ze strony milicji. Pielgrzymi po raz pierwszy śpiewali podczas przemarszu pieśń pt. „Czy wy wiecie, że jesteśmy świątynią?” zmieniając słowa na: „Czy wy wiecie, że jesteśmy z Radomia?”.

Wieloletni dyrektor radomskiej pielgrzymki na Jasną Górę, ks. Piotr Jaśkiewicz, wspomina, że bardzo ważnym momentem dla przyszłości pielgrzymki było przybycie do Radomia jezuity, ks. Józefa Rębelskiego, który przy kościele św. Trójcy utworzył centrum pielgrzymkowe. W 1974 roku ks. Rębelski wyszedł na trasę pielgrzymki ubrany w sutannę, co wówczas było aktem dużej odwagi, tym bardziej, że władze komunistyczne nie wyraziły zgody na wyjście pielgrzymki. Ciekawostką było pojawienie się ręcznej tuby – pierwszej w historii radomskiej pielgrzymki.

W kronice 6 grupy tzw. sercańskiej można było zanotować wiele ciekawych zdarzeń. Jednym z nich był fakt zatrzymania samochodu w 1977 roku przez MO w Potworowie. Auto bagażowe zostało zatrzymane pod pretekstem, iż miał rurę wydechową z prawej, a nie z lewej strony. Pojazd był produkcji angielskiej. Po trwających 1,5 godziny targach na komendzie i po tym, jak 1,5 tys. pielgrzymów stanęło wokół budynku modląc się, milicjanci zwrócili dokumenty samochodu.

Rozkwit ruchu pątniczego nastąpił za sprawą dwóch księży: ks. Zdzisława Domagały (zm. 2003) i ks. Lecha Gralaka. W drugiej połowie 1978 roku zapadły kluczowe decyzje, które zaowocowały tym, że następnego roku do Częstochowy wyruszyła w liczbie ponad 2 tys. osób I Piesza Pielgrzymka Radomska na Jasną Górę.

Dalszy rozkwit ruchu pątniczego nastąpił w latach 80. ubiegłego wieku. W okresie od 1983 roku do 1992 do Częstochowy pielgrzymowało po kilkanaście tysięcy pątników. Najliczniejsza odbyła się w 1986 r., kiedy to do duchowej stolicy Polski pielgrzymowało aż 16 281 osób.

W następnych latach 90. liczba pielgrzymów wynosiła ok. 10 tysięcy, a w jubileuszowym roku 2000 w pielgrzymce wędrowało 11 534 pątników. Warto odnotować, że wyjątkowy dla pielgrzymki radomskiej był rok 2002. Wtedy to XXIV Piesza Pielgrzymka Diecezji Radomskiej była najliczniejszą w Polsce. Do duchowej stolicy Polski dotarło 10 936 pątników.

W latach 1396-1642 z Radomia przyszły na Jasną Górę dwie pielgrzymki. Następne ożywienie pieszymi pielgrzymkami odnotowano w latach 1865-1914. W tym czasie z terenu Guberni Radomskiej przed oblicze Matki Bożej Częstochowskiej przybyło 340 tys. osób. Po II Wojnie Światowej ruch pielgrzymkowy znacznie osłabł. W roku 1962 roku do Częstochowy z Radomia wyruszyło zaledwie 14 osób. W latach 70. ubiegłego wieku historia radomskiej pielgrzymki tworzyła się u boku Pielgrzymki Warszawskiej. W tym czasie powstał również pierwszy śpiewnik pielgrzymkowy.

Od roku 1997 zaczęły pojawiać się nowinki techniczne. Służby porządkowe zaczęły korzystać z CB-radia, zaczęła funkcjonować też Służba Ochrony Pielgrzymki. Ponadto pierwszy raz każdy z pątników został zaopatrzony nie tylko w znaczek, ale i dzienniczek pielgrzyma z planem trasy i programem każdego pielgrzymkowego dnia.

Obecnie Piesza Pielgrzymka Radomska to ok. 45 grup rozłożonych w pięciu kolumnach (I i II radomska oraz skarżyska, starachowicka i opoczyńska). Z szacunkowych danych wynika, że w sumie w 39 dotychczasowych Pieszych Pielgrzymkach Diecezji Radomskiej na Jasną Górę uczestniczyło prawie 400 tys. pielgrzymów.

Bp radomski Henryk Tomasik podkreślił, że każda pielgrzymka jest pięknym doświadczeniem Kościoła w drodze. Mówi, że tegoroczna pielgrzymka jest wyjątkowa, bo jubileuszowa. Wyruszy po raz 40. - Ale ważny jest również kontekst. Przeżywamy w tym roku czas dziękczynienia za odzyskanie wolności. Jest 100. rocznica odzyskania niepodległości. Obok tego 40. rocznica wyboru kard. Karola Wojtyły na Stolicę Piotrową. Wspominamy także ks. Romana Kotlarza, który w tym roku, gdyby żył, obchodziłby 90. urodziny. Mamy więc tak dużo okazji rocznicowych, ale jednocześnie żyjemy programem Kościoła, programem Kościoła w Polsce. Rozważamy w tym roku prawdę o działaniu Ducha Świętego: "Napełnieni Duchem Świętym". Uświadamiamy sobie tę prawdę, że już w momencie chrztu świętego doświadczyliśmy tego napełnienia. W szczególny sposób w sakramencie bierzmowania. Ale w każdym sakramencie działa Duch Święty, aby nas oświecać, umacniać, prowadzić i budować Kościół. W tym roku także wpatrujemy się w postać jego patrona św. Stanisława Kostki. To są te różne motywy pielgrzymowania, które chcemy złączyć w jedno wielkie dziękczynienie, ale także modlitwę błagalną o głęboką wiarę, o poddanie się działaniu Ducha Świętego i tworzenie się prawdziwego, żywego Kościoła - powiedział ordynariusz, zapraszając do udziału w pieszej pielgrzymce na Jasną Górę, która wyruszy 6 sierpnia.