Radom 90.7 FM | Końskie i Opoczno 94 FM | Skarżysko Kam. 94.5 FM | Kozienice 97.9 FM
Na antenie:
POPOŁUDNIE PLUS RADOM
Sylwia Pysiak
Patron dnia: św. Gelazy I, papież
Dziś jest: Czwartek, 21 listopada 2024

RADOM

We wtorek "Ścięcie Śmierci"

poniedziałek, 03 marca 2014 11:37 / Autor: Radosław Mizera
wdolinieradomski.pl
Radosław Mizera

W ostatni wtorek karnawału, czyli 4 marca odbędą się tradycyjne "Jedlińskie Zapusty" połączone ze "Ścięciem Śmierci". Dzień ten jest dla społeczności Jedlińska koło Radomia lokalnym świętem. Jest to również jedyny w Polsce obrzęd ludowy sięgający swoim rodowodem XVII-go stulecia. Jako pierwszy opisał go ks. Jan Kloczkowski, ówczesny proboszcz parafii Jedlińsk. Dzięki niemu wiadomo dziś jak zwyczaj ten wyglądał 150 lat temu.

Agnieszka Gryzek z Gminnego Centrum Kultury i Kultury Fizycznej podkreśla, że elementem "Jedlińskich Zapustów" będzie widowisko plenerowe "Ścięcie Śmierci", które jest jedynym tego typu wydarzeniem kulturalnym w Polsce i Europie. Swoim rodowodem sięga XVI stulecia i jest nadal kultywowane w Jedlińsku na pamiątkę "prawa miecza", które Jedlińsk otrzymał przy lokacji miasta w 1530 roku. Badacze twierdzą, że na obrzęd "Ścięcia Śmierci" duży wpływ miała szkoła ariańska istniejąca w Jedlińsku w latach 1560-1630 oraz szkoła wyższa funkcjonująca w latach 1630-1655. - W ówczesnych czasach w Jedlińsku przebywało bowiem wielu kleryków, historyków i żaków. Widowisko mogło wziąć swój początek od igrzyska żakowskiego, tj. ścięcia kukły symbolizującej śmierć. Widowisko zachowało swoją pierwotną formę, poprzez co stanowi ważny element dziedzictwa kulturowego naszego kraju. Należy zaznaczyć, że wszystkie role (nawet kobiece) w widowisku są odtwarzane przez mężczyzn - mówi Agnieszka Gryzek.

Od godzin południowych na ulicach Jedlińska pojawia się wiele barwnych postaci. Są to na przykład: diabły, baby, cyganki, rybacy, krakowianki i wiele innych. Swawole przebierańców stanowią tylko wstęp do właściwej części wydarzenia jakim jest "Ścięcie Śmierci". Jest to sąd nad śmiercią, która krzywdzi ludzi. Po wielu oskarżających wystąpieniach poszczególnych świadków zapada wyrok, który jest skazujący. Pojawia się kat, który pozbawia śmierć życia.

- Wydarzenie jest żywiołową zabawą, która wyzwala najlepsze wartości społeczne. Jest ono zwierciadłem regionu i miejscowości. W ostatni wtorek karnawału pojawiają się w Jedlińsku przedstawiciele prasy, telewizja, historycy i etnografowie, jak również turyści z całego kraju. Tego dnia Jedlińsk odwiedza wiele osób z całego kraju - opowiada Agnieszka Gryzek.

Widowisko plenerowe prezentowane jest zawsze w ostatni wtorek karnawału. Podczas trwania wydarzenia odbędzie się jarmark twórców ludowych, będą miały miejsce występy kapeli ludowych, występy zespołów muzycznych. Dodatkowym, bardzo istotnym elementem świętowania będzie prezentacja obrzędu zapustowego z innego regionu Polski. Poprzez to będzie możliwa wymiana doświadczeń oraz poznanie tradycji kończących karnawał kultywowanych w innych zakątkach naszego kraju. Zwieńczeniem zakończenia karnawału w Jedlińsku będzie widowisko plenerowe "Ścięcie Śmierci".

Legenda głosi, że dawno temu w zapustny wtorek ludność miasteczka została poruszona wiadomością przyniesioną przez kościelnego Kantego. Twierdził on, jakoby śmierć się upiła i zgubiła kosę na okolicznych łąkach, jest więc niegroźna. Mieszkańcy Jedlińska ruszyli, by pojmać śmierć. Doprowadzili ją przed sąd, który wydał wyrok - śmierć będzie ścięta. Po jej pogrzebie odbyła się zabawa.