Kozienice
Dni tego pomnika w Kozienicach są już policzone
Instytut Pamięci Narodowej wydał opinię do postępowania, które wszczął wojewoda mazowiecki wobec jednego z pomników w Kozienicach. Jest to równoznaczne z pozwoleniem na rozbiórkę pomnika. Sprawdziliśmy czym IPN uzasadnił swoją decyzję.
U zbiegu obecnych ulic Parkowej i Kochanowskiego przy ogrodzeniu okalającym zespół pałacowo-parkowy w Kozienicach znajdziemy niepozorny pomnik, na którym widnieje napis:
KU CZCI POLEGŁYCH O WYZWOLENIE NARODOWE I SPOŁECZNE W LATACH 1939-1945 W POWIECIE KOZIENICKIM
SPOŁECZEŃSTWO ZIEMI KOZIENICKIEJ
KOZIENICE 1962 W XX ROCZNICĘ PPR
Pomnik stoi zatem już 60 lat i według niektórych o 60 lat za długo. Takie stanowisko oficjalnie podzielił również Instytut Pamięci Narodowej, który wydał pozytywną opinię dotyczącą rozbiórki pomnika. Jest to odpowiedź na postępowanie wszczęte przez wojewodę mazowieckiego jeszcze w zeszłym roku w oparciu o tzw. ustawę dekomunizacyjną zakazującą propagowanie komunizmu lub innego ustroju totalitarnego.
IPN przygotował obszerne uzasadnienie, dlaczego pomnik w Kozienicach promuje komunizm. PPR, czyli Polska Partia Robotnicza powołana została do życia w 1942 roku w okupowanej przez Niemców Warszawie przez przybyłych z ZSRR polskich komunistów, a autorem jej nazwy był sam Józef Stalin. Od samego początku była narzędziem w rękach dyktatora do realizacji swoich imperialnych planów wobec Polski.
W okresie Polski Ludowej strzeżono ,,prawowierności" pomników, by ich treści nie naruszały ideologicznych podstaw ustroju, a co za tym idzie mogły podważać legitymizację komunistów do rządzenia. Wiązało się to jednocześnie z marginalizowaniem lub wręcz wykluczaniem pamięci o rzeczywistych bohaterach okresu II wojny światowej (żołnierze Armii Krajowej, Rząd Polski na uchodźstwie, Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie, zamordowani oficerowie Wojska Polskiego w Katyniu), żołnierzach z okresu wojny polsko-bolszewickiej czy żołnierzach Polskiego Podziemia Niepodległościowego walczących z instalującą się za pośrednictwem Związku Sowieckiego władzą komunistyczną. Jednocześnie komuniści dla tworzenia nacjonalistycznej legitymizacji swej władzy (szczególnie po 1956 r.), w ramach narracji historycznej wtłaczali te wydarzenia i postacie z dziejów naszego państwa, które (bezpośrednio lub przez odpowiednie przetworzenie) można było odpowiednio wykorzystać. Zabieg ten miał na celu udowodnienie „narodowego" charakteru władzy komunistycznej i uniknięcie sytuacji postrzegania jej jako narzuconej z zewnątrz.
A jaki jest stosunek mieszkańców Kozienic do tego pomnika?
Jak usłyszeliśmy – większość osób spotkanych w okolicy pomnika, które prawdopodobnie mijają go codziennie – nie wie komu jest on poświęcony, ani co symbolizuje. Z drugiej strony pod pomnikiem możemy znaleźć nowe znicze, które świadczą, że ktoś o nim pamięta. Nie musi to jednak oznaczać, że ta osoba utożsami się z ideami promowanymi przez pomnik, których po prostu może nie być świadoma.