„W związku ze skierowanym przez Radomską Radę Kobiet pismem zawierającym prośbę o nadanie Marii Kelles-Krauz tytułu Honorowego Obywatela Miasta Radomia zwracam się z wnioskiem o przyznanie tego wyróżnienia wspomnianej osobie. Jako prezydent w pełni popieram przedstawioną inicjatywę. Jestem przekonany, że postawa Marii Kelles-Krauz może być inspiracją dla kolejnych pokoleń radomian, a jej wkład w rozwój miasta zasługuje na tę szczególną formę upamiętnienia” - napisał Radosław Witkowski w piśmie skierowanym do przewodniczącego Rady Miejskiej. Wniosek wpłynął do RM pod koniec lipca. We wtorek, 13 sierpnia 2024 roku, zajęła się nim Komisja Kultury i Promocji.

- Z tego, co wiem, pomysłodawcy chcieliby, aby tytuł Honorowej Obywatelki Radomia został nadany Marii Kelles-Krauz 4 września, w rocznicę jej śmierci. Ze względu na czas i procedury formalne nie wiem, czy to będzie możliwe, ale w tym wypadku nie chcieliśmy zwlekać z wydaniem opinii – mówi Robert Utkowski, przewodniczący Komisji Kultury i Promocji Rady Miejskiej w Radomiu. - Patrzę na to jak na pewną kontynuację działań zapoczątkowanych w 2019 roku, w setną rocznicę wyboru Marii Kelles-Krauz na przewodnicząca Rady. Wówczas, w 2019 roku, Rada Miejska pod przewodnictwem Kingi Bogusz jednogłośnie przyjęła stanowisko o upamiętnieniu Marii Kelles-Krauz tablicą wmurowaną w ściany Ratusza. Sala obrad Rady Miejskiej też nosi jej imię – przypomina Utkowski:

Maria Kelles-Krauz (ur. 11 czerwca 1882 roku w Radomiu) była działaczką niepodległościową i społeczną. W czasie I wojny światowej współtworzyła struktury Polskiej Organizacji Wojskowej i Komitetu Obywatelskiego w Radomiu. Organizowała pomoc dla internowanych legionistów i działała w Lidze Kobiet Pogotowia Wojennego. Była działaczką Polskiej Partii Socjalistycznej. Pięciokrotnie została wybrana do Rady Miejskiej. W 1919 roku została wybrana na Przewodniczącą Rady Miejskiej w Radomiu. Warto przypomnieć, że kobiety uzyskały prawa wyborcze w listopadzie 1918 roku, na mocy dekretu wydanego przez Józefa Piłsudskiego.

- Maria Kelles-Krauz była pierwszą w Polsce i pierwszą w Europie przewodniczącą Rady Miejskiej – mówi Adam Duszyk, historyk, radny Radomia, członek Komisji Kultury i Promocji RM. - Była wyjątkową kobietą, zaangażowaną w działalność społeczną i niepodległościową. Promowała edukację, inicjowała projekty społeczne – dodaje Duszyk.

Maria Kelles-Krauz zarządzała pracami Rady Miejskiej do roku 1926. Potem szefowała Wydziałowi Oświatowemu radomskiego Magistratu.

- Działała społecznie. Upowszechniała edukację. Wprowadziła obowiązek szkolny. Jednocześnie wprowadzała szeroko zakrojoną opiekę nad dziećmi szkolnymi. Dokarmianie, opiekę medyczną i stomatologiczną – wymienia Ilona Lipińska z Radomskiej Rady Kobiet, jedna z inicjatorek nadania Marii Kelles-Krauz tytułu Honorowego Obywatela Miasta Radomia.

Za swoje zasługi w odzyskaniu niepodległości Maria Kelles-Krauz w 1938 roku została odznaczona Krzyżem Niepodległości. Po wojnie na krótko wróciła do pracy w magistracie. Od 1946 roku przebywała w Danii wraz z mężem, który objął tam funkcję ambasadora. W 1954 roku wróciła do kraju i zamieszkała w Warszawie. Zmarła 4 września 1969 roku.