Przypomnijmy, że akcesja Polski do Unii Europejskiej w 2004 r., a następnie objęcie Polski strefą A uprawy winorośli umożliwiło polskim producentom wina wyrób wina z przeznaczeniem do wprowadzenia do obrotu. Od początku drugiego dziesięciolecia XXI wieku z roku na rok obserwuje się znaczny wzrost w dziedzinie rozwoju polskiego winiarstwa. O ile jeszcze w latach gospodarczych 2009/2010 – 2011/2012 (rok gospodarczy na rynku wina zaczyna się 1 sierpnia, a kończy 31 lipca następnego roku) w ewidencji wpisanych było rocznie ok. 30 producentów wina, areał powierzchni uprawy wynosił od 30 do 50 ha, a produkcja wina wynosiła ok. 400 hl to już w roku gospodarczym 2012/2013 uprawa winorośli wyniosła prawie 100 ha, a produkcja wina przekroczyła 900 hl.

W roku gospodarczym 2020/2021 do ewidencji wpisanych zostało już 329 producentów wina, powierzchnia uprawy winorośli przekroczyła 563 ha, a produkcja wina przrekroczyła 14 000 hl. Natomiast w bieżącym roku gospodarczym, tj. 2021/2022 do ewidencji KOWR wpianych zostało 380 producentów, a powierchnia upraw winorośli odmian przeznaczonych do wyrobu wina wynosi prawie 620 ha. Szacowana wielkość produkcji wina wg szacunków z sierpnia 2021 r. wyniesie ok. 19 700 hl.

- Powyższe liczby pokazują, że średniorocznie przyrosty, liczby producentów, areału powierzchni upraw oraz produkcji odnotowywały kilkudziesięcioprocentowy przyrost - mówi Piotr Burkot. Dodaje, że rozwój branży winiarskiej, a przede wszystkim konieczność dostosowania prawodawstwa krajowego do aktualnych przepisów prawa Unii Europejskiej dotyczących rynku wina przyczyniło się do powstania nowej ustawy winiarskiej, której przepisy wejdą w życie 7 marca 2022 r.

Nowa ustawa przyjmuje część dotychczasowych rozwiązań wynikających z przepisów zawartych w ustawie z dnia 12 maja 2011 r. o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich, obrocie tymi wyrobami i organizacji rynku wina oraz doprecyzowuje kwestie dotyczące wyrobów winiarskich.

Ustawa wprowadza istotne zmiany w organizacji rynku wina w Polsce, w szczególności polegające na:

zmianie definicji uczestników rynku wina (wprowadzenie pojęć plantatora winorośli, producenta wina oraz drobnego producenta wina z upraw własnych;

prowadzeniu przez KOWR ewidencji winnic;

wprowadzeniu obowiązku dla producentów wina zamierzających wyrabiać wino z winogron pozyskanych z upraw winorośli wpisanych do ewidencji winnic informowania KOWR corocznie o tym zamiarze;

ograniczeniu liczby przekazywanych przez plantatorów winorośli i producentów wina deklaracji (tylko do zapasów win na koniec roku winiarskiego, zbiorów winogron oraz produkcji wina);

umożliwieniu zakupu surowców do produkcji wina przez producentów wina z upraw własnych od innych plantatorów winorośli z terenu województwa, którym zlokalizowane jest miejsce produkcji wina, bez utraty statusu producenta z upraw własnych;

rozszerzeniu możliwości sprzedaży wina przez producentów wina z upraw własnych także do detalu i gastronomii bez konieczności uzyskania zezwolenia na obrót hurtowy.Nowa ustawy określa wymagania dotyczące prowadzenia ewidencji winnic, do której wpisywane będą wyłącznie uprawy winorośli położone na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Wprowadzenie zapisów dotyczących ewidencji winnic ma na celu ewidencjonowanie wszystkich działek, na których uprawia się winorośl w celu wyrobu wina wprowadzanego do obrotu. Wpis do ewidencji winnic będzie dokonywany jednorazowo, na wniosek plantatora winorośli. Ewidencja winnic będzie jawna, a informacje w niej zawarte będą mogły być zamieszczane na stronie internetowej KOWR (z wyjątkiem tzw. danych wrażliwych). Dane te zapewnią producentom wina nieposiadającym upraw winorośli możliwość uzyskania informacji o uprawach winorośli, z których można pozyskać krajowe winogrona.

Ponadto ustawa wprowadza zmiany dotyczące producentów fermentowanych napojów winiarskich, którzy zobowiązani są do posiadania wpisu w rejestrze przedsiębiorców wykonujących działalność w zakresie wyrobu lub rozlewu wyrobów winiarskich obejmujące w szczególności:

przeniesienie kompetencji prowadzenia ww. rejestru do KOWR (obecnie rejestr ten prowadzony jest przez MRiRW);

zmiany i ujednolicenie definicji fermentowanych napojów winiarskich zgodnie z oczekiwaniami i potrzebami zarówno branży winiarskiej jak i konsumentów;

umożliwienie:

1) produkcji cydru, cydru jakościowego, cydru lodowego, perry, perry jakościowego, perry lodowego, wina owocowego jakościowego oraz miodu pitnego jakościowego z surowców wyrobionych głównie we własnym gospodarstwie proporcjonalnie do wielkości posiadanych hektarów sadów lub ilości uli, w tym zwiększenie limitu wyrobu fermentowanych napojów winiarskich z surowców pochodzących z własnego gospodarstwa ze 100 hektolitrów (10 000 litrów) do maksymalnie 1 000 hektolitrów (100 000 litrów) w skali roku;

2) zakupu części surowców do wyrobu takich napojów w województwie, w którym jest prowadzony wyrób tych napojów;

3) przedsiębiorcom wyrobu takich napojów poza składem podatkowym;

nadawanie kodu podmiotom butelkującym wina, producentom, importerom oraz dostawcom wpisanym do ww. rejestru zgodnie z obowiązującym prawem Unii Europejskiej, co dotychczas nie było uregulowane prawem krajowym.

Ponadto przepisy ustawy o wyrobach winiarskich nakładają na KOWR obowiązek prowadzenia ewidencji winnic i rejestrów w systemie informatycznym, w których gromadzone będą dane dotyczące uczestników rynku wina, tj. plantatorów winnic, producentów wina oraz przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą w zakresie wyrobu lub rozlewu wyrobów winiarskich. System umożliwi również dostęp do informacji również innym instytucjom kontrolnym działającym na rynku wina, tj. WIJHARS oraz WIORiN, co umożliwi skuteczną kontrolę w sektorze wina w zakresie kompetencji pełnionych przez te instytucje.