RADOM
RTN chce w Radomiu miasta wojewódzkiego
Zamieszczamy pełny tekst listu wystosowanego 17 czerwca 2016 roku przez Prezesa Zarządu RTN Marcina Kępę do Prezydenta RP Pana Andrzeja Dudy:
Pan Andrzej Duda Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej
Oto mija 40 lat od pamiętnych wydarzeń Czerwca 1976 roku, po których Radom został określony jako „miasto z wyrokiem.” Był to bezprecedensowy przypadek represjonowania nie tylko osób uczestniczących w zajściach, ale miasta jako całości. Odwet polegał na wstrzymaniu inwestycji publicznych, którymi w latach 80. cieszyć się mogły ośrodki bardziej gorliwe w „utrwalaniu władzy ludowej”. Powstała wówczas luka cywilizacyjna jest do dzisiaj barierą rozwoju Radomia. Radom pozostaje największym w kraju samodzielnym ośrodkiem posiadającym tylko jedną publiczną wyższą uczelnię; największym samodzielnym ośrodkiem nieposiadającym filharmonii. Dramatycznie niska jest dostępność specjalistycznej służby zdrowia. Tak niedostateczne – w stosunku do wielkości miasta i regionu – wyposażenie w infrastrukturę społeczną skutkuje niedoborem kwalifikowanych kadr. Zjawisko zaczyna się od masowego odpływu zdolnej młodzieży, szukającej swojej szansy w lepiej rozwiniętych ośrodkach. Skutkiem tych uwarunkowań jest ponad 20-procentowe bezrobocie, utrzymujące się od dwu dekad, co w przypadku tak dużego miasta jest zjawiskiem wyjątkowym w skali europejskiej. W tym kontekście padające w ostatnim czasie zapewnienia przedstawicieli organów administracji publicznej, jakoby Radom był dynamicznie rozwijającym się miastem, wpisują się w tradycję arogancji władzy w stosunku do radomian. Poziom i dynamikę rozwoju należy rozpatrywać w odniesieniu do porównywalnych ośrodków. Zestawienie Radomia z najbliższymi Kielcami, czy też z Częstochową, Opolem, Rzeszowem, Toruniem – prowadzi jednak do wniosku, że nasze miasto dzieli przepaść nawet od ośrodków o umiarkowanym tempie rozwoju, w tym również od dużych miast Polski wschodniej. Przełamanie kryzysu w Radomiu nie wydaje się być możliwe bez radykalnej interwencji z poziomu centralnego. Tymczasem mimo narastającej dysproporcji wsparcie dla Radomia jest bez porównania mniejsze niż dla ośrodków konkurencyjnych. Obecnie największą przeszkodą w rozwoju Radomia jest zaniżenie jego rangi w strukturze przestrzennej kraju. Radom obok Częstochowy jest największym miastem, które zostało pozbawione statusu stolicy województwa. Jako 14. co do liczby ludności miasto w Polsce Radom jest większy i skupia przy sobie większy region niż kilka ośrodków, które status wojewódzki zachowały. Posiada też długą tradycję ośrodka administracji regionalnej: pełnił tę funkcję z krótkimi przerwami przez 135 lat – począwszy od okresu Księstwa Warszawskiego, skończywszy na ostatniej reformie w roku 1999. W polskich uwarunkowaniach status wojewódzki to koncesja na rozwój. W Umowie Partnerstwa wśród pięciu priorytetów jeden przeznaczony jest w całości dla miast wojewódzkich – tylko one mogą korzystać z narzędzia Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych. Podobnie jeden z pięciu celów Krajowej Polityki Miejskiej dotyczy miast wojewódzkich. Status wojewódzki przekłada się na zapisy w krajowych i wojewódzkich dokumentach planistycznych. To w ośrodkach wojewódzkich tworzone są wyższej rangi instytucje administracyjne, naukowe, kulturalne, lecznicze. Placówki te skupiają przy sobie kadry, dzięki którym miasto jest biegunem wzrostu dla regionu. Odrębność administracyjna od sąsiednich metropolii pozwala wreszcie na kreowanie własnej polityki rozwoju: region staje się realnym podmiotem samorządności. Reforma podziału terytorialnego w roku 1999 miała się opierać na obiektywnych kryteriach. Rzeczywistość okazała się inna: utrzymano status niektórych miast wojewódzkich, nie biorąc pod uwagę równorzędnych im ośrodków. Radomianie po raz kolejny zostali pominięci i zlekceważeni. Obowiązujący układ jest nie tylko nieefektywny – jest niesprawiedliwy. Po kolejnych kilkunastu latach degradacji naszego miasta oczekujemy korekty ustroju terytorialnego. Czy będzie to prosty podział województwa mazowieckiego, czy też włączenie okręgu Radomia do województwa świętokrzyskiego – jest sprawą do dyskusji. Zasadniczym celem jest odzyskanie przez Radom statusu miasta wojewódzkiego. Wobec licznych zapowiedzi przed- i powyborczych niniejszym wzywamy Władze Rzeczypospolitej do rzeczywistego wyrównania strat, które nasze miasto i region poniosły przez ostatnie dziesięciolecia wskutek represji politycznych. Radom musi odzyskać należne mu miejsce w strukturze przestrzennej kraju: jako miasto wojewódzkie, w pełni wyposażone w infrastrukturę przysługującą tej rangi ośrodkom.
List podpisał Marcin Kępa Prezes Zarządu RTN