Spotkanie upamiętniające honorowych obywateli Radomia rozpoczęło się w Resursie Obywatelskiej. Uczniowie obejrzeli animację o Teresie Grodzińskiej oraz film Przemysława Bednarczyka „Pierwszy z dzielnych... Rzecz o kpt. Józefie Marjańskim”. Następnie odbył się quiz o bohaterskich uczestnikach wojny polsko-bolszewickiej.

- Ta dwójka bohaterów uświadamia Wam, że jesteście córkami i synami tych, którzy chcieli wolności i niepodległej Polski. Także w latach 1939–45, gdy na Polskę zamachu dokonały dwa równie przerażające systemy totalitarne, niemiecki nazizm i sowiecki komunizm, żołnierze Armii Krajowej okręgu radomsko-kieleckiego, a później, po roku 1945,  żołnierze podziemia antykomunistycznego, w końcu robotnicy w czerwcu 1976 roku chcieli nam powiedzieć: „żyjmy w niepodległej, suwerennej, demokratycznej Polsce” – powiedział dr Karol Nawrocki, prezes IPN.

O Teresie Grodzińskiej mówiła także  Joanna Potocka, jej cioteczna wnuczka.

- Teresa pokazała, co to znaczy honor polskiej dziewczyny – powiedziała.

Następnie na cmentarzu przy ul. Limanowskiego delegacje złożyły kwiaty. Modlitwę poprowadził bp Marek Solarczyk. Honorowych obywateli Radomia upamiętnili między innymi Paweł Dycht, dyrektor w Ministerstwie Obrony Narodowej, prezydent Radosław Witkowski, przewodnicząca rady miejskiej Kinga Bogusz, Krzysztof Murawski, kierownik delegatury urzędu wojewódzkiego, a także przedstawiciele służb mundurowych.

Teresa Grodzińska w 1918 ukończyła Gimnazjum Żeńskie im. Marii Gajl w Radomiu, gdzie działała w harcerstwie, a od 1915 w tajnej Organizacji Młodzieży Narodowej. Wiosną 1920 przerwała naukę i podjęła pracę pielęgniarki w Szpitalu Ujazdowskim, a 10 lipca wstąpiła do Wojska Polskiego. Jako sanitariuszka 4. Pułku Piechoty Legionów, podczas walk pod Hrubieszowem wykazała się ogromną wytrwałością i hartem ducha, pracując z ogromnym poświęceniem. 1 września 1920 r. trafiła do niewoli i została brutalnie zamordowana przez bolszewików. Odznaczona Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari.

Kpt. Józef Marjański już jako uczeń działał w konspiracyjnych OMN „Przyszłość” i skautingu. W 1914 r. w Krakowie zaciągnął się do Legionów Polskich, z którymi przeszedł cały szlak bojowy 1 pułku piechoty Legionów. Po kryzysie przysięgowym był internowany, a po powrocie do rodzinnego Radomia został pierwszym komendantem VII Okręgu Polskiej Organizacji Wojskowej. Radom był pierwszym miastem Królestwa Polskiego, które w 1918 r. wywalczyło wolność. 2 listopada zawiązał się tak zwany Komitet Pięciu i powstała Republika Radomska, która miała swój własny rząd, policję i wojsko. Józef Marjański został wojskowym komendantem radomskiego rządu. Wkrótce został komendantem Radomskiego Okręgu Wojskowego. Brał udział w walkach w Radomskiem i Kieleckiem. Podczas wojny polsko-bolszewickiej Józef Marjański w stopniu kapitana dowodził I batalionem 1 pułku piechoty Legionów. Uczestniczył w kampanii kijowskiej i Bitwie Warszawskiej. Zginął w Białymstoku. Został pośmiertnie awansowany na majora. Był trzykrotnie odznaczony Krzyżem Walecznych i pośmiertnie orderem Virtuti Militari oraz Krzyżem Niepodległości z Mieczami.

fot. Rada Miejska w Radomiu/Gość Radomski AVE