22 stycznia przypada 160. rocznica wybuchu tego niezwykle ważnego, choć finalnie przegranego przez Polaków, zrywu niepodległościowego wymierzonego w Moskali i ich zaborcze rządy nad Polską. Na ziemi radomskiej powstanie miało szerokie poparcie, a walki były intensywne. W samym powiecie radomskim, w jego obecnych kształtach, miało miejsce przynajmniej kilka znaczących bitew i potyczek, toczonych przez polskich bojowników ze zmiennym szczęściem - na przykład pod Wirem, Iłżą, czy Jedlnią. Jednym z najbardziej znaczących epizodów powstania styczniowego w naszym regionie była bitwa pod Kowalą, 21 sierpnia 1863 roku, gdzie walczyły polskie oddziały pod dowództwem Władysława Eminowicza.

Podczas spotkania w szkole Mazowszanach historyk Przemysław Bednarczyk, który organizował w Kowali rekonstrukcje historyczne, oraz podharcmistrz Maciej Kilarski, wieloletni komendant 51. Rzeszowskiej Drużyny Harcerskiej, jednej z najlepszych w Polsce grup rekonstrukcyjnych odwołujących się do czasów powstania styczniowego, opowiedzą o bitwie pod Kowalą, jak też o innych epizodach wojennych powstania styczniowego na terenie obecnego powiatu radomskiego. Zobaczymy członków rzeszowskiej grupy w wiernych replikach umundurowania oraz uzbrojenia powstańczego, wysłuchamy również „Marszu Czachowskiego” (znanego też pod nazwą „Marszu Polonii”), będącego w czasie powstania styczniowego pieśnią równoważną z „Mazurkiem Dąbrowskiego”.

Wydarzenie w Mazowszanach odbywa się w ramach cyklu spotkań historycznych „Retrospekcje. Powiat Radomski” organizowanych przez Powiatowy Instytut Kultury. Służą one popularyzacji lokalnych tradycji, przypominają historie, te duże i mniejsze, ważne dla społeczności gmin, określonych miejscowości.

Współorganizatorem wydarzenia w Mazowszanach jest PSP im. Marii Konopnickiej. Patronat honorowy nad cyklem "Retrospekcje. Powiat Radomski" sprawuje starosta radomski Waldemar Trelka.

 Oczywiście, spotkanie w Mazowszanach, jak też inne w ramach "Retrospekcji. Powiat Radomski" transmitowane będzie na żywo na fb PIK oraz na stronie Instytutu - www.pik.radom.pl. Na stronie Powiatowego Instytutu Kultury (jednostki organizacyjnej Powiatu Radomskiego) można znaleźć zapisy filmowe dotychczasowych spotkań.