To co przez uczniów bywa uważane za zmorę, jest w rzeczywistości jednym z największych atutów i znaków rozpoznawczych prozy Orzeszkowej. Mowa o rozbudowanych opisach przyrody i krajobrazów roztaczających się nad rzeką Niemen. Pozytywistyczna pisarka malowała słowem, a uczestnicy Narodowego Czytania w Kozienicach też malowali tylko, że pędzlem na płótnie. Była to kontynuacja cyklu warsztatów malarskich organizowanych przez Bibliotekę Publiczną Gminy Kozienice z Marcinem Fołdą – malarzem z Inowrocławia:

Przypominamy, że w pierwszym spotkaniu warsztatowym udział wzięli m.in. podopieczni Centrum Opiekuńczo-Mieszkalnego w Kociołkach pod Kozienicami i Środowiskowego Domu Samopomocy w Nowej Wsi. Również dzisiaj nad jeziorem placówki te miały swoich reprezentantów. O tym, że malowanie ma właściwości terapeutyczne posłuchacie TUTAJ, natomiast jak przekonuje kierownik COM Anna Kwaśnik, również czytanie może służyć do tego celu:

Z kolei z dyrektor Biblioteki w Kozienicach rozmawialiśmy o samej lekturze Narodowego Czytania 2023. Jak przekonuje Monika Piórecka – pomimo że od napisania „Nad Niemnem” minęło już ponad 130 lat, książka wciąż pozostaje aktualna:

Piękna lektura to nie jedyna atrakcja jaka czekała na nas dzisiaj nad jeziorem. Dla zebranych zagrali uczniowie Szkoły Muzycznej I Stopnia w Kozienicach, można było upleść własny wianek, stworzyć spersonalizowaną torbę na zakupy, czy własnoręcznie przygotować pamiątkową przypinkę. Ponadto osoby, które przyniosły swój egzemplarz „Nad Niemnem” mogli wzbogacić ją o oryginalną pieczątkę Prezydenta RP przygotowaną i przysłaną do Kozienic specjalnie na Narodowe Czytanie. Na zakończenie czekała niespodzianka – rejs po Jeziorze Kozienickim łodzią typu bat.

W sumie przez cały dzień mieszkańcy Kozienic przeczytali dziewięć wybranych fragmentów książki. Patronem medialnym Narodowego Czytania w Kozienicach było Radio Plus Radom.