Radom 90.7 FM | Końskie i Opoczno 94 FM | Skarżysko Kam. 94.5 FM | Kozienice 97.9 FM
Na antenie:
PRZEBOJE Z NUTĄ NOSTALGII
Radio Plus Radom
Patron dnia: św. Zygmunt, król i męczennik
Dziś jest: Czwartek, 02 maja 2024

Kozienice

Poznajcie historię „Mściciela”, który uciekł z więzienia UB w Kozienicach

piątek, 26 maj 2023 20:32 / Autor: Kamil Zapora
Stanisław Warchoł "Mściciel" z narzeczoną Leokadią
Kamil Zapora

Był jednym z dwóch ludzi, którym udało się uciec z więzienia Urzędu Bezpieczeństwa w Kozienicach – jednego z najstraszliwszych tego typu miejsc w regionie radomskim. Dzisiaj w Centrum Kulturalno-Artystycznym poznaliśmy historię Stanisława Warchoła pseudonim Mściciel.

Żeby zrozumieć losy Stanisława Warchoła „Mściciela” musimy poznać kontekst historyczny, który na początku przedstawił Krzysztof Zając – prezes Kozienickiego Stowarzyszenia Rekonstrukcji Historycznych:

W piątek 26 maja do Kozienic przyjechała Agaty Gregorczyk-Janik – wnuczka Leokadii Gregorczyk z domu Lentas, która z kolei była narzeczoną bohatera naszej opowieści. Tak się składa, że Pani Agata wyreżyserowała film dokumentalny o swojej babci zatytułowany „Panna Lodzia”, za pośrednictwem którego poznajemy również tragiczne losy Stanisława Warchoła. W okresie okupacji niemieckiej „Mściciel” należał do Batalionów Chłopskich, następnie do Armii Krajowej. Po wojnie nie złożył broni, dowodził grupą partyzancką w regionie radomskim. Aresztowano go w kwietniu 1949 roku, ale miesiąc później uciekł z więzienia w Kozienicach. 28 lipca 1950 roku wskutek donosu współpracownika UB, urządzono zasadzkę i Warchoła zastrzelono.

Agata Gregorczyk-Janik jest również autorką tekstów, muzyki i wokalistką zespołu TulaMade, którego koncert był kolejny puntem programu po obejrzeniu filmu. Z Panią Agatą rozmawialiśmy o jej pracy artystycznej i wspomnieniach:

Koncert TulaMade w Kozienicach przeplatany był wojennymi i powojennymi wspomnieniami płk Józefa Małka pseudonim „Tygrys”.

Dodatkowo podczas dzisiejszego wydarzenia w kozienickim Centrum Kulturalno-Artystycznym mogliśmy obejrzeć animację historyczną w reżyserii Przemysława Bednarczyka dotyczącą bitwy pod Zwoleniem oraz postaci legendarnego żołnierza niezłomnego Franciszka Jaskulskiego „Zagończyka” i jego podkomendnych. Oprócz tego przez cały czas trwania wydarzenia mogliśmy oglądać wystawę „Bitwa pod Zwoleniem 1946”, jak również otrzymać poświęconą jej publikacje. 15 czerwca przypada bowiem 77 rocznica Bitwy pod Zwoleniem, która była konsekwencją próby rozbicia katowni UB w Kozienicach przez Żołnierzy Wyklętych. Enea Wytwarzanie co roku zaangażowana jest w upamiętnianie tego wydarzenia, o czym przypomina rzecznik Spółki Piotr Kutkowski:

W tym roku uroczystości rocznicowe w Zwoleniu zaplanowane są na niedzielę 11 czerwca.