Opat o. Eugeniusz Augustyn wyjaśnił, że budynek jest w kształcie litery U i przylega do XIII-wiecznej zabudowy klasztoru. Po zerwaniu tynków, okazało się, że w ścianach znajdują się otwory, prawdopodobnie po mocowaniach drewnianego balkonu z okresu renesansu.

Remont jest realizowany dzięki ogromnemu wsparciu finansowemu Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W sumie na ten cel pozyskano 1 mln zł. W najbliższym czasie zakonników czeka jeszcze remont elewacji i wymiana okien na tzw. "bramce", wymiana instalacji kanalizacyjnej od strony południowej i zachodniej opactwa oraz wymiana okien na opatówce.

Początki klasztoru cystersów sięgają 1179 r. W Wąchocku zachowało się bardzo wiele elementów dawnego klasztoru – w skrzydle wschodnim armarium (skarbiec, gdzie przechowywano m.in. księgozbiór), kapitularz, fraternia (sala wspólnej pracy), a na piętrze dormitorium, w skrzydle refektarz z bogatą kamieniarką romańską. W XV w. kościół przebudowano w stylu gotyckim. W następnym stuleciu dobudowano pałac opacki.