Centrum Rzeźby Polskiej we współpracy z Fundacją Henry’ego Moore’a z Perry Green w Wielkiej Brytanii organizuje wiosną i latem 2018 roku wystawę dzieł artysty. Pokazowi prac wybitnego rzeźbiarza towarzyszyć będą przykłady realizacji polskich rzeźbiarzy XX wieku, którzy inspirowali się jego sztuką. W przestrzeni parkowej Orońska zostaną zaprezentowane zarówno rzeźby monumentalne, jak i mniejsze brązowe figury i modele umieszczone w Muzeum Rzeźby Współczesnej i w Galerii „Oranżeria”. Będą im towarzyszyć fotografie pracowni Henry’ego Moore’a i film opowiadający o jego twórczości.

Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku: 21 kwietnia – 9 września 2018. Kuratorki: Eulalia Domanowska, Hannah Higham. Otwarcie wystawy w sobotę, 21 kwietnia 2018 r., o godz. 14.00.

Pokaz rzeźb Henry’ego Moore’a planowany jest ponadto w Pawilonie Czterech Kopuł we Wrocławiu od 29 września 2018 do 23 stycznia 2019, i w Muzeum Narodowym w Krakowie, od 21 lutego do końca czerwca 2019.

Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, organizując w sezonie letnim 2018 roku wystawę Henry’ego Moore’a, pragnie przypomnieć sylwetkę i twórczość jednego z najwybitniejszych rzeźbiarzy światowych, który stał się mistrzem dla wielu pokoleń artystów XX wieku. Organiczna, opływowa forma dzieł usytuowanych w krajobrazie jest niewątpliwie rozpoznawalnym znakiem artysty i symbolem niezwykłej umiejętności łączenia sztuki z naturą. Henry Moore jest, wraz z Barbarą Hepworth, autorem potęgi angielskiej rzeźby ostatniego stulecia. Jego nazwisko wymienia się nie tylko obok twórców dwudziestowiecznych, Jeana Arpa czy Osipa Zadkine’a, ale sytuuje się go w grupie największych rzeźbiarzy wszechczasów, obok Michała Anioła czy Donatella. Warto zatem co jakiś czas przypominać dzieła tego brytyjskiego artysty.

Henry Moore już w latach 30. XX wieku był jedną z najważniejszych postaci w sztuce angielskiej, a w następnej dekadzie także światowej. Jego prace wywierały istotny wpływ na całe pokolenia rzeźbiarzy. Głównym ich tematem była pojedyncza postać ludzka lub grupa, traktowana monumentalnie i w syntetycznej formie. Przez 60 lat swojej twórczości powtarzał szczególnie dwa tematy: postać leżącą i matkę z dzieckiem. Inspirację czerpał ze sztuki starożytnej, pierwotnej, a także renesansowej (zwłaszcza twórczości Donatella i Michała Anioła) oraz współczesnych mu artystów i nowych kierunków sztuki modernistycznej. Niewyczerpanym źródłem natchnienia była także natura i możliwość przedstawienia w rzeźbie jej „duchowego” charakteru.

W czasie wojny, artysta wykonał serię znakomitych Rysunków ze Schronów, przedstawiających ludzi chroniących się przed nalotami w tunelach londyńskiego metra.

Po wojnie tworzył głównie rzeźby w brązie, a jego twórczość była ogniwem pośrednim między figuracją i abstrakcją. Sztuka Henry’ego Moore’a, a także nowoczesna rzeźba angielska, znalazła się w polu zainteresowania polskiej krytyki w latach odwilży po 1956 roku. Pisali o niej wybitni polscy badacze, jak Jacek Woźniakowski, Aleksander Wojciechowski czy Jerzy Stajuda. Polscy rzeźbiarze tego czasu dostrzegli nowe rozwiązania formalne angielskiego artysty, ale również – jak zauważa wybitny teoretyk rzeźby Piotr Krakowski – liczyła się (…) zawartość treściowa, cała bogata warstwa ideowa, wartości humanistyczne, (…) odwoływanie się do tradycji i dążenie do organicznej więzi z naturą.

Obecna wystawa jest kontynuacją prezentacji wielkich mistrzów w Orońsku, którzy mogą stanowić inspirację dla młodego pokolenia adeptów sztuki, a widzom dostarczyć niezwykłych wzruszeń. Zwiedzający zobaczą 23 dzieła Henry’ego Moore’a, w tym 5 monumentalnych rzeźb w parku. Po raz pierwszy pokażemy w Polsce monumentalny Oval with Points czy Knife Edge Two Pieces. Zaprezentowane zostaną zarówno rzeźby figuralne: typowe dla Moore’a postacie odpoczywające, rzeźba animalistyczna, jak i bardziej abstrakcyjne, jak np. Sheep. Pokaz ten będzie przypomnieniem postaci Moore’a i związków z jego sposobem widzenia polskich rzeźbiarzy XX wieku. Po wystawie w 1959 roku w warszawskiej Zachęcie, zorganizowanej przez British Council, ekspozycja podróżowała do innych polskich miast. Kolejny duży pokaz odbył się w 1995 roku w Warszawie i Krakowie.

Obecna prezentacja, organizowana 22 lata później, włącza prace polskich wybitnych rzeźbiarzy, zwłaszcza tych, którzy wzięli udział w pokazie Rzeźba w ogrodzie, zorganizowanym przez Jadwigę Jarnuszkiewiczową w 1957 roku w parku wokół neorenesansowej siedziby Stowarzyszenia Architektów Polskich (SARP) przy ulicy Foksal w Warszawie. Artyści ci zainspirowali się niewątpliwie słowami Henry’ego Moore’a: Nieomal wszystkie moje rzeźby – bez względu na rozmiary – wykonałem na wolnym powietrzu. Dlatego mieszkam na wsi... w każdej chwili mogę postać lub grupę, nad którą pracuję wyrzucić na dwór przez podwójne drzwi pracowni tak, bym mógł zobaczyć jak wygląda pod gołym niebem i w proporcji do drzew. Wystawa Polaków była próbą zintegrowania z przyrodą rzeźbiarskich form figuralnych o organicznych kształtach. Jedynie na wystawie w Orońsku będziemy prezentować rzeźby Jerzego Jarnuszkiewicza, Aliny Szapocznikow, Magdaleny Więcek, Aliny Ślesińskiej, Tadeusza Łodziany, Barbary Zbrożyny, a także Henryka Wicińskiego, Anny Dębskiej, Adama Prockiego, Marii Pinińskiej-Bereś i Ludmiły Stehnovej.

Ekspozycji będzie towarzyszył katalog, a także organizowana jesienią w październiku już trzecia edycja konferencji Rzeźba dzisiaj, tym razem poświęcona sztuce w krajobrazie i parkom rzeźby.

Patronat nad konferencja objęła Ambasada Wielkiej Brytanii w Warszawie oraz Sekcja Polska Międzynarodowego Stowarzyszenia Krytyki Artystycznej AICA.

Prezentacja rzeźb Henry’ego Moore’a i kilkunastu polskich rzeźbiarzy będzie najważniejszym wydarzeniem artystycznym 2018 roku w Centrum Rzeźby Polskiej, organizowanym w roku 80-lecia istnienia British Council w Polsce.

Eulalia Domanowska

Muzeum Narodowe we Wrocławiu: 29.09.2018 – 23.01.2019. Muzeum Narodowe w Krakowie: 21.02.–30.06.2019

Wystawa pod Honorowym Patronatem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. dr. hab. Piotra Glińskiego. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego ( tekst za: CRP w Orońsku)