Radom 90.7 FM | Końskie i Opoczno 94 FM | Skarżysko Kam. 94.5 FM | Kozienice 97.9 FM
Na antenie:
CZŁOWIEK Z BLISKA
Małgorzata Świtała
Patron dnia: św. Gelazy I, papież
Dziś jest: Czwartek, 21 listopada 2024
×

Ostrzeżenie

JUser::_load: Nie można załadować danych użytkownika o ID: 212.

RADOM

W Radomiu buntowali się od zawsze

piątek, 10 czerwca 2016 10:30 / Autor:
W Radomiu buntowali się od zawsze
fot. arch.
Niemal od początku istnienia ośrodka miejskiego, mieszkańcy Radomia wielokrotnie sprzeciwiali się narzucanym formom zniewolenia. Nie tylko radomski „Czerwiec '76' był wyrazem zdecydowanych postaw społeczeństwa, ale blisko 800-letnia historia miasta podsuwa szereg tego typu przykładów.

W trzynastym stuleciu, pięćdziesiąt lat po tym, jak pojawiła się pierwsza znana obecnie wzmianka o Radomiu, kasztelan radomski, Janusz sprzeciwił się w 1282 roku rozbiciu dzielnicowemu i narzuconej przez Leszka Czarnego władzy w Polsce.

Formą sprzeciwu z kolei wobec samowoli królewskiej w sprawowaniu władzy była uchwalona 29 maja 1505 roku konstytucja „Nihil Novi” („nic nowego”). Gwarantowała ona konieczność podejmowania decyzji wyłącznie z udziałem ogółu (nazywana potem "nic o nas bez nas"). Zakazywała ona królowi wydawania ustaw bez uzyskania zgody szlachty, reprezentowanej przez Senat i izbę poselską.

Z kolei w 1607 roku mocnym echem odbił się w Radomiu Rokosz Zebrzydowskiego, czyli bunt szlachty przeciwko Zygmuntowi III Wazie, który chciał wprowadzić w kraju władzę absolutną. Rozpoczęta w 1767 roku „konfederacja radomska” dała początek słynnej „konfederacji barskiej”. W grodzie nad Mleczną zwrócono się do cesarzowej Katarzyny II z prośbą o gwarancje dla dawnego ustroju, a także w obronie wiary katolickiej. Podobne kwestie odjęto rok później w Barze na Podolu, co uznawane było przez część historyków jako pierwsze powstanie narodowe w Polsce.

Przez Radom przetoczyło się także wiele kolejnych powstań: Kościuszkowskie (1794), Listopadowe (1830-1831) oraz Powstanie Styczniowe (1863) – zryw ten, przeciwko tyranii cara, w Radom wpisał się najmocniej. Radom odegrał ważną rolę w czasie rewolucji w 1905 roku. W Radomiu dochodziło do masowych wystąpień robotniczych, w którym, jako wielkim przemysłowym mieście w Polsce, dochodziło do akcji bojowych organizowanych przez PPS.

Przeciwko władzy komunistycznej, w 1945 roku wyraźnie zaprotestowali działacze Armii Krajowej, rozbijając we wrześniu więzienie, w którym przetrzymywano i torturowano polskich patriotów. Była to jedna z najbardziej spektakularnych akcji AK po II wojnie światowej.

W 1976 roku radomscy robotnicy, w spontanicznym proteście wystąpili przeciwko podwyżkom cen narzuconym przez władze PRL.