Mający przeszło 112 lat mieszkaniec Hajfy dobrze pamięta m.in. Żarnów, Maleniec, Machory z pierwszych dekad XX wieku. Wraz z bliskimi zamieszkiwali okolice Żarnowa, a z czasem przeprowadzili się do Łodzi. Pracował tam jako cukiernik do momentu, kiedy po wybuchu II wojny światowej jego rodzina została przesiedlona do łódzkiego getta. Następnie przewieziono ich do obozu śmierci Auschwitz. Jego żona zmarła, lecz on przeżył obóz zagłady. Po wojnie wyjechał do Izraela, gdzie powrócił do swojego zawodu i ponownie założył rodzinę.

– Pierwszy raz usłyszałem o panu Izraelu Krysztale w 2014 roku, kiedy Nechemia Pinkusewicz z Izraela zwrócił się do mnie z prośbą o pomoc w napisaniu artykułu o ocalałym i Żarnowie – mówi Andrzej Śliwka, obecnie dyrektor biblioteki w Opocznie. – Dzięki wsparciu i serdeczności dziennikarza, regionalisty, a jednocześnie wójta gminy Żarnów dr. Krzysztofa Nawrockiego udało się przeprowadzić kwerendę w archiwum. Niestety nie natrafiliśmy na akt urodzenia Izraela Kryształa. Jednakże brak tego dokumentu nie był czymś niezwykłym, ponieważ w tamtym okresie często akt urodzenia spisywany był dopiero podczas gromadzenia zaświadczeń niezbędnych do zawarcia małżeństwa – wyjaśnia.

Brak dokumentu potwierdzającego urodzenie jest główną przeszkodą we wpisaniu Izraela Kryształa do Księgi Rekordów Guinnessa. Jego najbliższa rodzina podaje, iż urodził się 15 września 1903 roku. Udało się dotrzeć do dokumentów z 1928 roku związanych z przygotowaniem do małżeństwa Izraela Icka i Haji Fajgli, na które powołują się bliscy ocalałego.

– Cieszę się, że pan Izrael dożył chwili, kiedy prace związane z zabezpieczeniem cmentarza żydowskiego w Żarnowie są już praktycznie zakończone. Społeczność żarnowskiej gminy żydowskiej była bardzo duża i wielu członków rodziny Kryształ spoczywa na miejscowym cmentarzu – dodaje dr Krzysztof Nawrocki. Z inicjatywy władz gminy Żarnów rewitalizowany jest kirkut, do czego znacznie przyczynił się rabin z Francji Izrael Meir Gabbay. W ostatnim czasie zbudowano prawie 800 metrów ogrodzenia cmentarza, odtworzono ohel rabinów i oznaczono nazwiska najwybitniejszych przedstawicieli lokalnej społeczności żydowskiej. Planowana jest również budowa pomnika upamiętniającego życie i martyrologię żarnowskich Żydów zamordowanych w Treblince.

– To niesamowite, że mieszkaniec Żarnowa przeżył dwie wojny światowe, getto, niemiecki obóz zagłady i pomimo sędziwego wieku jest w relatywnie dobrej kondycji fizycznej i umysłowej – mówi Andrzej Śliwka. Pomimo upływających lat oraz wielu tragicznych doświadczeń Izrael Kryształ zachował pogodę ducha. Jest uśmiechnięty, chętnie wspomina odległe czasy i podkreśla, że jest wierzącym Żydem polskim.

W dotarciu do dokumentów potwierdzających urodzenie Izraela Kryształa pomogli specjaliści z organizacji Jewish Records Indexing – Poland, w tym dyrektor wykonawczy Stanley Diamond, Krzysztof Malczewski, Stanisław Mordak oraz wolontariusz Andrzej Śliwka. Głównym celem projektu jest tworzenie w internecie bazy żydowskich dokumentów stanu cywilnego z Polski (www.jri-poland.org), która m.in. dostarcza niezbędnych informacji do rekonstrukcji drzew genealogicznych.

Izrael Icek Kryształ został najstarszym żyjącym mężczyzną na świecie 19 stycznia 2016 roku, po śmierci mającego 112 lat Japończyka Yasutaro Koide.