2 listopada punktualnie o 12:00 na balkon austriackiej komendy powiatowej wyszedł Stanisław Kelles-Krauz z biało-czerwonym sztandarem. W kamienicy przy ul. Piłsudskiego 2 zawiązał się tzw. Komitet Pięciu. W jego skład wchodzili: Stanisław Kelles-Krauz (przewodniczący), Jan Wigura (zastępca przewodniczącego) oraz Roman Szczawiński, Aleksy Rżewski i Wacław Dębowski.

- Komitet Pięciu powstał w nocy z 1 na 2 listopada w mieszkaniu adwokata Jana Wigury. Impulsem do podjęcia tych działań było przybycie 1 listopada przedstawiciela komendy Polskiej Organizacji Wojskowej z Lublina - podporucznika Stefana Majewskiego, który polecił podjęcie aktywnych działań zmierzających do rozbrojenia żołnierzy austriackich - mówi dr Krzysztof Busse z radomskiej delegatury Instytutu Pamięci Narodowej.

Radom stał się niepodległy 2 listopada 1918 roku.

- W momencie, kiedy w mieszkaniu Jana Wigury debatowali ludzie, to w tym samym czasie podporucznik Mariański ze swoimi żołnierzami dokonywał rozbrojenia Austriaków - przede wszystkim w koszarach. To nastąpiło 2 listopada nad ranem. De facto 2 listopada Radom był już wolnym fragmentem Rzeczypospolitej - bez bliżej określonych granic, ale z własną władzą i własnym wojskiem - tłumaczy dr Busse.

Dr Adam Duszyk mówi, że powstanie Republiki Radomskiej było fenomenem na skalę krajową - nawet jeśli istniała tylko kilka dni.

- Powstało Państwo Radomskie - fenomenem na skalę ogólnopolską. Radom odzyskał niepodległość w Kongresówce jako pierwszy. Mieliśmy swoją armię, którą dowodził Józef Mariański, pięć ministerstw. To państwo istniało tylko 6 dni, ale z drugiej strony aż 6 dni, bo inne ośrodki nie istniały wcale dłużej - mówi dr Duszyk.

Problemem okazały się stosunki z Radą Regencyjną Królestwa Polskiego.

- Rada Regencyjna potraktowała powstanie tego autonomicznego ośrodka władzy w Radomiu jako niesubordynację. Spotkało się to z akcją wojskową. Wysłano z Dęblina żołnierzy, którzy mieli zaprowadzić porządek. Ona poniosła fiasko. Józef Piłsudski wrócił 10 listopada z Magdeburga. 11 listopada Rada Regencyjna przekazała mu władzę wojskową. W tej całej sekwencji znalazł się też wątek radomski. 8 listopada Tymczasowy Komitet Rządzący postanowił rozwiązać się i podporządkować rządowi lubelskiemu - dodaje dr Busse.

Powstanie Komitetu Pięciu upamiętnia tablica, która znajduje się na ścianie kamienicy przy ul. Piłsudskiego 2.