Radom 90.7 FM | Końskie i Opoczno 94 FM | Skarżysko Kam. 94.5 FM | Kozienice 97.9 FM
Na antenie:
PRZEBOJE Z NUTĄ NOSTALGII
Jan Pasterski
Patron dnia: św. Józef, Rzemieślnik
Dziś jest: Środa, 01 maja 2024

RADOM

Spotkanie z historią. Pokaz filmu Julien Bryan. Ostatni korespondent. Oblężenie Warszawy

czwartek, 01 września 2022 09:16 / Autor: Elżbieta Warchoł
foto: IPN
Elżbieta Warchoł

IPN w Radomiu oraz Klub Łaźnia zapraszają w piątek, 2 września o godz. 18. 30 na plenerowy pokaz filmu pt: Julien Bryan. Ostatni korespondent. Oblężenie Warszawy. Wystawę zdjęć z obrony Warszawy w 1939 roku można od 1 września oglądać w fotoplastykonie w Parku im. T. Kościuszki. Wystawa zdjęć będzie także czynna od 6 września w Resursie. 

7 września 1939 r. ostatnim pociągiem przyjechał do Warszawy amerykański fotograf, filmowiec i podróżnik Julien Bryan. Chciał zrobić kilka zdjęć zza linii frontu i bezpiecznie wrócić, nim wojska niemieckie dotrą w głąb kraju. Pozostał jednak w oblężonym mieście przez dwa tygodnie. Był jedynym zagranicznym fotoreporterem i czuł się zobowiązany do pokazania światu tragicznego losu jego mieszkańców.

Fotografowanie w oblężonej Warszawie nie było łatwe. Bryan uzyskał jednak wsparcie Prezydenta Warszawy Stefana Starzyńskiego, który przydzielił mu samochód oraz pomocników. Dzięki temu mógł poruszać się po mieście i rejestrować bohaterską postawę jego mieszkańców. Mimo że znalazł się w samym środku walk, nie uważał się za fotografa wojennego. Mówił, że wcale nie jest „korespondentem wojennym, lecz posługującym się kamerą reporterem czasu pokoju, osobą, której praca polega na przemierzaniu świata i fotografowaniu ludzi, nie bomb”. Jak pisał: „Najważniejsze w opowieści o oblężeniu Warszawy nie były zburzone budynki lub karabiny czy niemieckie bombowce nad głową. Najważniejsze było to, co przydarzyło się zwykłym mieszkańcom Warszawy, starcom i staruszkom, matkom i małym dzieciom, tysiącom cywilnych pracowników, którzy robili swoje i nie porzucili pracy”.

Bryan nie mógł pozostać obojętny na to, co zobaczył. Na falach Polskiego Radia, pod ostrzałem niemieckich bomb, zaapelował do prezydenta Roosevelta i narodu amerykańskiego o pomoc dla stolicy Polski.

Warszawę opuścił 21 września wraz z grupą obcokrajowców. Udało mu się wywieźć zdjęcia. Jeszcze w 1939 roku pojawiły się one na łamach najważniejszych zachodnioeuropejskich i amerykańskich gazet, w tym w „Time”, „Life, „L’Illustration, „The War Illustrated”, „Look”. W 1940 r. opublikował album „Oblężenie”, a na ekrany kin wszedł film pod tym samym tytułem, który mogło obejrzeć nawet czterdzieści milionów Amerykanów i dwieście milionów widzów na całym świecie. W 1941 roku zrealizowany przez Bryana dokument został zaprezentowany na 13 gali rozdania Oscarów i brał udział w konkursie w kategorii „Film krótkometrażowy na jednej rolce”.

Po wojnie Bryan wracał do Polski kilkakrotnie: w 1946, 1958, 1959 i 1974. Udało mu się odnaleźć wiele spośród osób, które sfotografował w 1939 r. Opowieść o tych poszukiwaniach zawarł w wydanej w 1960 roku książce „Warsaw. 1939 Siege. 1959 Warsaw Revisited”. Zmarł w Nowym Jorku 20 października 1974 roku, wkrótce po powrocie z Polski.

Dzięki porozumieniu zawartemu w 2010 r. z synem fotografa Samem Bryanem w Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej przechowywana jest kolekcja kopii cyfrowych zdjęć Juliena Bryana.

IPN wraz z producentem filmowym ELITA ART zrealizowała dokument w reż. Eugeniusza Starky’ego „Ostatni korespondent. Oblężenie Warszawy 1939”. Za pomocą archiwalnych nagrań i zdjęć autorstwa Juliena Bryana reżyser przedstawił heroiczną walkę mieszkańców stolicy z niemieckim najeźdźcą.

O filmie mówi Artur Cieślik z IPN Delegatura w Radomiu:

Pokaz filmu w piątek, 2 września w muszli koncertowej Parku im. T. Kościuszki w Radomiu. Początek o godz. 18. 30. Wstęp wolny!