Historycy przypominają, że 11 listopada 1918 roku to data symboliczna, która rozpoczęła proces odzyskiwania przez Polskę niepodległości w różnych miastach i regionach. Radom był pierwszym miastem Królestwa Polskiego, które w 1918 roku wywalczyło wolność. Niepodległość ogłoszona została już 2 listopada. Tego dnia miejscowe ugrupowania niepodległościowe dokonały swoistego lokalnego zamachu stanu. Zawiązał się wówczas tzw. Komitet Pięciu i powstała „Republika Radomska”, która miała swój własny rząd, policję i wojsko. W następnych miesiącach i latach radomianie brali udział w krwawych walkach o granice odrodzonej Rzeczpospolitej.

100-lecie odzyskania niepodległości, Radom świętuje już od początku roku. - O radomskich drogach do wolności przypominaliśmy m.in. podczas Kazików, Wiosny Literackiej, Anima Urbis, Festiwalu Filozoficznego OKNA, Uliczki Tradycji, w czasie festynu retrorowerowego, konferencji popularnonaukowej, licznych koncertów, happeningów, wystaw i konkursów. W dniach 2 – 18 listopada czeka nas kulminacja miejskich obchodów 100-lecia niepodległości. Spotkajmy się wszyscy pod hasłem „Wolne Miasto Wolnych Obywateli – Radom 2 XI 1918” - mówi prezydent Radosław Witkowski:

Miejskie obchody odbędą się w dniach 2-18 listopada pod hasłem „Wolne Miasto Wolnych Obywateli – Radom 2 XI 1918”. – 2 listopada, tak jak nasi przodkowie 100 lat temu, weźmiemy udział we mszy w kościele oo. Bernardynów. Potem przejdziemy na Plac Corazziego, by odtworzyć wydarzenia z 1918 roku. Podczas godzinnego widowiska historycznego grupy rekonstrukcyjne zaprezentują, w jaki sposób radomianie odzyskali niepodległość. 3 listopada zapraszamy na piknik historyczny na Placu Corazziego. Radomianie będą mogli oglądać pojazdy sprzed 100 lat, występy grup rekonstrukcyjnych, a także wziąć udział w grach i zabawach historycznych. Nie zabraknie też kuchni polowej i potraw z epoki. Warto dodać, że podczas pikniku o godzinie 14.00 we foyer Sali Radomskiej Orkiestry Kameralnej odbędzie się promocja wydawnictwa „Radom 1918-2018” – mówi Sebastian Równy, dyrektor Wydziału Kultury Urzędu Miejskiego w Radomiu:

Do 18 listopada prawie codziennie będą się odbywać wydarzenie kulturalne związane z rocznicą 100-lecia niepodległości. W tym czasie nie zabraknie koncertów, wystaw, projekcji filmowych i wielu innych. W dniu odzyskania przez Polskę niepodległości, czyli 11 listopada od godz. 9.30 Automobilklub Radomski przygotował imprezę pod nazwą „100-lecie Niepodległości na czterech kółkach” skierowaną do kierowców amatorów oraz sympatyków sportów samochodowych. O godz. 11.11 ze stadionu przy ulicy Narutowicza wystartuje Radomski Bieg Niepodległości organizowany tradycyjnie przez Stowarzyszenie „Biegiem Radom!”. O godzinie 12.00 na Placu Corazziego radomianie wspólnie odśpiewają Hymn Narodowy z Radomską Młodzieżową Orkiestrą Dętą Grandioso. O godz. 12.30 odbędzie się uroczysta msza święta w katedrze radomskiej. Następnie uczestnicy przemaszerują pod Pomnik Czynu Legionów w Rynku. O godz. 14.15 rozpoczną się oficjalne uroczystości. O godz. 16.00 w Resursie Obywatelskiej radomianie wspólnie odśpiewają pieśni patriotyczne. O godz. 17.00 w Oratorium św. Filipa Neri, przy ulicy Grzybowskiej odbędzie się koncert „Wyśpiewana Niepodległa. Historia nutami pisana” w wykonaniu młodych artystów. Natomiast o godz. 18.00 koncert muzyki polskiej w wykonaniu orkiestry symfonicznej i radomskich chórów w Zespole Szkół Muzycznych w Radomiu.

Jedynym śladem po zrywie radomian był przez lata znajdujący się pod Dębem Wolności, przed budynkiem Resursy Obywatelskiej, kamień z wyrytą datą: 2 XI 1918.

Od kilku lat o Republice Radomskiej przypominają uczniowie VI LO pod wodzą historyka dr. Adama Duszyka. Odtwarzają moment ogłoszenia mieszkańcom o przejęciu władzy w Radomiu przez Komitet Pięciu.

PROGRAM:

2 listopada

godz. 13.00 - odsłonięcie tablicy Komitetu Pięciu (ul. Piłsudskiego 2) i spotkanie z rodziną Kelles-Krauzów w Miejskiej Bibliotece Publicznej (ul. Piłsudskiego 12).

godz. 17.00 - msza św. w kościele oo. Bernardynów, po niej przemarsz z kościoła na plac Corazziego

godz. 18.30 - widowisko historyczne Republika Radomska (pl. Corazziego)

Widowisko z udziałem grup rekonstrukcyjnych opowie o udziale radomian w walce o Niepodległość Polski w latach 1914-1921 oraz o wydarzeniach związanych z powstaniem „Republiki Radomskiej”. Spektakl o ludziach i wydarzeniach sprzed 100 lat będzie łączyć elementy inscenizacji, koncertu oraz projekcji filmowej. Odgrywanym scenom i występom artystów będą towarzyszyć efekty świetlne i pirotechniczne.

3 listopada

godz. 10.00 - gra miejska Republika Radomska. Organizatorem jest Zespół Szkół Budowlanych w Radomiu im. Kazimierza Wielkiego przy współpracy Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Radomia oraz Urzędu Miejskiego. Drużyny biorące udział w grze spotykają się na dziedzińcu Miejskiej Biblioteki Publicznej i będą się przemieszczać się między następującymi punktami kontrolnymi: Mieszkanie mecenasa Jana Wigury - Szeroka 2 (ul. Piłsudskiego 2); Koszary żandarmerii - ul. Lubelska 36 ( ul. Żeromskiego 36); Przysięga Wojska, pl. Konstytucji 3 Maja; Gmach Dyrekcji Kolei (ul. Piłsudskiego 10); Hotel Europejski (pl. Konstytucji 3 Maja); Wydarzenia na Placu Corazziego (pl. Corazziego).

godz. 13.00 – 17.00 - piknik historyczny O niepodległość i granice (pl. Corazziego) Impreza plenerowa z udziałem grup rekonstrukcyjnych, odtwarzających formacje Polskiej Organizacji Wojskowej i Wojska Polskiego z lat 1918-1919, nawiązująca do historii tych formacji w Radomiu. W programie m.in. defilada POW i jednostek ochotniczych Wojska Polskiego z lat 1918-1919, ekspozycje historyczne w epokowej scenografii, ekspozycje pojazdów wojskowych z epoki, pokazy wyszkolenia grup rekonstrukcyjnych, gry i zabawy historyczne, „Smaki niepodległości” – kuchnia polowa i potrawy z epoki.

W ramach pikniku o godz. 14.00 we foyer Sali Radomskiej Orkiestry kameralnej odbędzie się promocja wydawnictwa „Radom 1918-2018”.

4 listopada

godz. 17.00 - promocja książki Piotra Wdowskiego „Walery Przyborowski (1845-1913) Historyk powstania styczniowego”. Miejsce: Miejska Biblioteka Publiczna.

godz. 18.00 - koncert promujący płytę „Dedykacja”. Miejsce: RKŚTiG Łaźnia. Koncert zapowiadający płytę z polskimi utworami XX wieku na skrzypce i fortepian, które zostały skomponowane przez twórców świadomie zapomnianych w PRL-u (Karol Rathaus, Władysław Szpilman, Józef Koffler, Aleksander Tansman, Roman Padlewski). Oprócz utworów zapowiadających płytę usłyszymy także dzieła Franciszka Maklakiewicza, Ignacego Jana Paderewskiego, Stanisława Niewiadomskiego. Wykonawcy: Mateusz Strzelecki – skrzypce, Andrzej Ślązak – fortepian, Monika Świostek – sopran. Płyta i koncert są dofinansowane ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury w ramach programu Muzyczny ślad realizowanego przez Instytut Muzyki i Tańca.

5 listopada

godz. 15.00 - otwarcie wystawy „Wolność zdarta z murów. Odzyskanie Niepodległości w świetle druków ulotnych z zasobów Archiwum Państwowego w Radomiu”. Miejsce: Archiwum Państwowe w Radomiu.

Na ekspozycji będzie można zobaczyć materiały z zasobu Archiwum Państwowego (druki ulotne, plakaty, broszury, widokówki oraz fotografie) obejmujące lata 1916–1922. Celem jest pokazanie procesu odzyskiwania Niepodległości oraz pierwsze lata jej odbudowywania. Liczną grupę materiałów stanowią odezwy, które pojawiały się w tamtych czasach na tytułowych murach, a za pomocą których władze miasta, organizacje czy stowarzyszenia komunikowały się z mieszkańcami.

godz. 18.00 - promocja projektu filmowego Radomianie dla Niepodległej. Miejsce: OKiSz Resursa Obywatelska.

Projekcja trzech fabularyzowanych dokumentów filmowych, opowiadających o udziale radomian w walce o niepodległość i granice odrodzonej Rzeczypospolitej (Republika Radomska, Na pomoc Orlętom, W bojach o niepodległość i granice). Każda z części tryptyku filmowego będzie poprzedzona gawędą historyczną oraz krótkim występem artystycznym.

6 listopada

godz. 18.00 - IV Dni Lwowa i Kresów Południowo – Wschodnich „Drogi do Niepodległości”: Spotkanie z Tomaszem Kubą Kozłowskim, pracownikiem Domu Spotkań z Historią w Warszawie, inicjatorem „Kresowych spotkań”, historykiem i kolekcjonerem, posiadaczem ponad 25 tysięcy pamiątek kresowych. Miejsce: RKŚTiG Łaźnia

IV Dni Lwowa i Kresów Wschodnich są organizowane przez Towarzystwo Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich Oddział w Radomiu. Patronat nad imprezą objął Prezydent Miasta Radomia Radosław Witkowski. Zwieńczeniem tegorocznych Dni Lwowa i Kresów Wschodnich będzie uroczystość 22 listopada w 100 rocznicę odzyskania Lwowa przez Orlęta Lwowskie oraz odsłonięcie 25 listopada tablicy Radomskich Ochotników w Kościele p.w. Chrystusa Króla przy ul. Orląt Lwowskich.

7 listopada

godz. 17.00 - promocja wydawnictwa pokonferencyjnego „Radomian drogi do niepodległej” oraz podsumowanie konkursu na scenariusz uroczystości szkolnej z okazji 100-lecia odzyskania niepodległości przez Radom. Miejsce: Miejska Biblioteka Publiczna.

godz. 19.00 - IV Dni Lwowa i Kresów Południowo – Wschodnich „Drogi do Niepodległości”: „Radomianie na odsiecz Orlętom” – pokaz filmu oraz prelekcja Przemysława Bednarczyka. Miejsce: RKŚTiG Łaźnia

8 listopada

godz. 18.00 – IV Dni Lwowa i Kresów Południowo – Wschodnich „Drogi do Niepodległości”: wykład Natalii Tarkowskiej „Lecznica narodu. Kulturotwórcza rola Zakładu Przyrodoleczniczego dra Apolinarego Tarnawskiego w Kosowie na Pokuciu”.

O godz. 19.00 – „Spotkanie dwóch kultur „– koncert Radomskiej Kapeli Ludowej Zdzisława Kwapińskiego Huculskie motywy. Miejsce: RKŚTiG Łaźnia

godz. 18.00 – wernisaż „Radom wczoraj i dziś - 50 lat naszego miasta w obiektywie Wojciecha Stana” - spotkanie z artystą i prezentacja prac. Miejsce: OKiSz Resursa Obywatelska.

9 listopada

godz. 9.00 - msza św. w Katedrze Radomskiej za duszę Józefa Marjańskiego, XIV Marsz Wolności pod hasłem „Najdzielniejszy z dzielnych”, wraz inscenizacją historyczną na pl. Konstytucji 3 Maja oraz odsłonięciem tablicy Marszałka Piłsudskiego na ścianie Muzeum im. J. Malczewskiego. Miejsce: Katedra Radomska, pl. Konstytucji 3 Maja, Rynek. Patronat nad wydarzeniem objął Prezydent Miasta Radomia Radosław Witkowski.

godz. 12.00 - wernisaż wystawy prac dyplomowych „Jeszcze Polska…”

Zespół Szkół Plastycznych im. Józefa Brandta w Radomiu włączył się w obchody setnej rocznicy Odzyskania Niepodległości Polski, realizując cykl prac dyplomowych, inspirowanych tematyką niepodległościową. Organizatorami konkursu było Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Centrum Edukacji Artystycznej, Zespół Państwowych Szkół Plastycznych im. Wojciecha Gersona w Warszawie, Instytut Pamięci Narodowej oddział w Warszawie oraz Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie. Wernisaż nagrodzonych prac uczniów z całej Polski, odbył się 9 października 2018 roku w warszawskiej siedzibie Instytutu Pamięci Narodowej. W kategorii multimedia, laureatką ZSP z Radomia została Dominika Madejska. Miejsce: Zespół Szkół Plastycznych im. Józefa Brandta.

godz. 12.00 – IV Dni Lwowa i Kresów Południowo – Wschodnich „Drogi do Niepodległości”: „Kształtowanie wschodnich granic II RP” – wykład dla młodzieży szkolnej prof. Stanisława Sławomira Niciei. Miejsce: OKiSz Resursa Obywatelska.

godz. 17.00 – IV Dni Lwowa i Kresów Południowo – Wschodnich „Drogi do Niepodległości”: „Kształtowanie wschodnich granic II RP” – wykład prof. Stanisława Sławomira Niciei. O godz. 19.00 – Tyligentne Batiary – koncert zespołu z Bytomia, miasta, w którym osiadło wielu Lwowiaków. Miejsce: RKŚTiG Łaźnia.

godz. 17.30 - Poetycko i patriotycznie, czyli 100 wierszy na stulecie odzyskania niepodległości - Wieczór poetycki uczestników warsztatów literackich w Stowarzyszeniu Centrum Młodzieży Arka w Radomiu, prowadzonych przez Adriana Szarego. Miejsce: filia MBP nr 1, ul. Osiedlowa 9

godz. 18.00 - premiera Teatru Poszukiwań „Nie dostaliśmy Polski za darmo”. Miejsce: OKiSz Resursa Obywatelska.

10 listopada

godz. 10.00 - Rowerowy Rajd Niepodległości – VI Memoriał Muńka. Patronat nad imprezą objął Prezydent Miasta Radomia Radosław Witkowski. Szczegóły: Młodzieżowy Dom Kultury.

godz. 18.00 – Koncert „Chopin, Paderewski…” . Wykonawcy: Leonora Armellini – fortepian, Michał Dworzyński – dyrygent, Radomska Orkiestra Kameralna. W programie: Fryderyk Chopin, Koncert fortepianowy e-moll; Grażyna Bacewicz, Koncert na orkiestrę smyczkową; Ignacy Jan Paderewski, Suita „niedokończona” G-dur na smyczki. Koncert w Sali Radomskiej Orkiestry Kameralnej, wstęp płatny.

11 listopada

godz. 9.30 – „100-lecie Niepodległości na czterech kółkach” - impreza organizowana przez Automobilklub Radomski adresowana do kierowców amatorów oraz sympatyków sportów samochodowych. Patronat nad wydarzeniem objęli: Marszałek Województwa Mazowieckiego, Starosta Radomski, Prezydent Miasta Radomia. Miejsce: Automobilklub Radomski przy ul. Warszawskiej, place i ulice Radomia. Szczegóły: www.automobilklub.radom.pl

godz. 11.11 - Radomski Bieg Niepodległości - przedsięwzięcie realizowane przez Stowarzyszenie Biegiem Radom! odbędzie się w ramach Narodowego Biegu Niepodległości. Miejsce: start-stadion MOSiR, bieg ulicami miasta, dekoracja o godz. 12.30 - stadion MOSiR. Szczegóły: www.biegiemradom.pl

godz. 12.00 – „Niepodległa do hymnu” – wspólne śpiewanie Hymnu Narodowego z Radomską Młodzieżową Orkiestrą Dętą Grandioso. Miejsce: pl. Corazziego.

Hymn zostanie wykonany 11 listopada podczas oficjalnych uroczystości państwowych i podczas niewielkich uroczystości lokalnych w kraju i za granicą. Mazurka wyemitują stacje radiowe i zagrają orkiestry straży pożarnej, wojska, policji. Zespoły polskich teatrów, oper, filharmonii również planują zaproszenie lokalnych społeczności do wspólnego świętowania. Ty też przyłącz się do akcji i wspólnie z nami zaśpiewaj hymn! W Radomiu do hymnu zagra nam jedna z najlepszych orkiestr młodzieżowych na świecie – RMOD Grandioso! Pomysłodawcą i koordynatorem akcji Niepodległa do hymnu jest Biuro Programu „Niepodległa”.

godz. 12.30 - uroczysta msza św. w katedrze Radomskiej

godz. 13.45 - przemarsz uczestników z katedry pod Pomnik Czynu Legionów w Rynku

godz. 14.15 - uroczystości oficjalne: wystawienie warty honorowej przy Pomniku Czynu Legionów, złożenie meldunku Dowódcy Garnizonu Radom, odegranie Hymnu Państwowego, wystąpienia okolicznościowe, Apel Pamięci, salwa honorowa, złożenie kwiatów pod Pomnikiem Czynu Legionów, wiązanka melodii Orkiestry Wojskowej z Radomia

godz. 16.00 – „Rozkwitały pąki białych róż…” - wspólne śpiewanie pieśni patriotycznych. Organizator: Agnieszka Gierwatowska. Miejsce: OKiSz Resursa Obywatelska.

godz. 17.00 – „Wyśpiewana Niepodległa. Historia nutami pisana” - szósta edycja nietypowego koncertu, tym razem stworzonego przez młodych wykonawców ze Szkół Katolickich im. św. Filipa Neri, Orkiestrę Wojskową w Radomiu, Radomski Zespół Sentymentalny oraz zgromadzoną publiczność. Organizator: Stowarzyszenie Młyńska Verum Bonum Pulchrum oraz Katolickie Liceum Ogólnokształcące im. św. Filipa Neri w Radomiu. Miejsce: Oratorium św. Filipa Neri ul. Grzybowska 22.

godz. 18.00 – koncert muzyki polskiej w wykonaniu orkiestry symfonicznej i radomskich chórów. Organizator i miejsce: Zespół Szkół Muzycznych. Wstęp wolny za zaproszeniami, uzyskanymi w ZSM.

12 listopada

godz. 18.00 – „Dla wolności” – wspólne śpiewanie pieśni patriotycznych. Miejsce: DK „Borki”.

godz. 18.00 – „Naszej Niepodległej” - wieczór poezji patriotycznej z okazji 100 rocznicy odzyskania niepodległości przez Polskę, w którym udział wezmą przedstawiciele różnych środowisk działających w Radomiu. Będzie można wysłuchać wierszy znanych polskich poetów, pieśni patriotycznych w wykonaniu Cezarego Jawoszka oraz uczniów z V LO z Oddziałami Dwujęzycznymi im. R. Traugutta w Radomiu. Zabrzmi również muzyka Roberta Grudnia, który zagra na fortepianie. Nad całością wieczoru będą czuwać Agnieszka Gierwatowska i Zofia Falkiewicz. Miejsce: RKŚTiG Łaźnia.

13 listopada

godz. 18.00 - Retrospotkanie XI: „Odzyskanie Niepodległości w Radomiu: miejsca, wydarzenia, ludzie, pamiątki”. Miejsce: OKiSz Resursa Obywatelska.

Prezentacja miejsc na mapie Radomia, które wiążą się z wydarzeniami sprzed wieku. Zrobi to Ewa Kutyła – nauczycielka i przewodnik PTTK, autorka m.in. popularnego informatora turystycznego „Spacerkiem po Radomiu”. Prelegentka zabierze nas na wirtualny spacer po mieście śladami miejsc, wydarzeń, pomników i ludzi związanych z odzyskaniem niepodległości. Jako że Radom był pierwszym miastem „Kongresówki”, które było wolne i niepodległe już 2 listopada 1918 r. - nie zabraknie nawiązań do epizodów „Republiki Radomskiej”.

16 listopada

godz. 16.00 - XXXI Memoriał Szachowy Marszałka Józefa Piłsudskiego. Organizator: młodzieżowy Dom Kultury.

18 listopada

godz. 18.00 - koncert i finał konkursu „Miłość do Ojczyzny Umacniamy Duchem”. Organizator: Akcja Katolicka Diecezji Radomskiej Oddział Parafialny Parafii Opieki NMP. Wydarzenie pod patronatem Prezydenta Miasta Radomia Radosława Witkowskiego. Miejsce: sala koncertowa Radomskiej Orkiestry Kameralnej.