RADOM
Polegli na Golgocie Wschodu...
79 lat temu 21 tysięcy obywateli Polski - w tym oficerowie wojska i policji - zostało bestialsko zamorodwanych i pogrzebanych w masowych grobach na terenie Związku Sowieckiego. Egzekucji dokonywano strzałem w tył głowy z broni krótkiej. Prawie osiemdziesiąt lat po tragedii radomianie pamiętają o tych, którzy zginęli na "Golgocie Wschodu".
5 marca 1940 roku władze ZSRR wydały decyzję, w wyniku której życie straciło ponad 21 tys. polskich obywateli. W Katyniu zginęli wybitni Polacy. Byli to nie tylko oficerowie i podoficerowie Wojska Polskiego, ale również szeregowi częściowo pochodzący z rezerwy naukowcy, lekarze, inżynierowie, prawnicy, nauczyciele, urzędnicy państwowi czy przedsiębiorcy, którzy po 17 września 1939 roku zatrzymani zostali przez Armię Czerwoną na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jako jeńcy wojenni. Wśród ofiar znaleźli się również funkcjonariusze Policji Państwowej, Korpusu Ochrony Pogranicza (KOP), Straży Granicznej i Służby Więziennej. Nie oszczędzono również cywili, policjantów i oficerów bez statusu jeńca, osadzonych w więzieniach na terenie okupowanych przez ZSRR Kresów Wschodnich Rzeczypospolitej Polskiej. Egzekucji dokonywano z broni krótkiej strzałem w tył głowy, a ofiary zbrodni katyńskiej grzebano w masowych grobach w Katyniu, Miednoje, Charkowie i Bykowni.
Data obchodów Dnia Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej - 13 kwietnia - jest nieprzypadkowa. Tego dnia w 1943 roku Radio Berlin podało informację o odnalezieniu w lesie katyńskim zwłok 10 tys. polskich oficerów. Przez pół wieku prawda o zbrodni katyńskiej była zakłamywana. Dopiero w maju 1990 roku podczas wizyty prezydenta RP Wojciecha Jaruzelskiego w Moskwie, Michaił Gorbaczow przekazał pochodzące z radzieckich archiwów dokumenty dotyczące zbrodni katyńskiej jednocześnie po raz pierwszy oficjalnie przyznając, że zbrodni dokonało NKWD.
- Wspominając rokrocznie wszystkich zamordowanych wówczas polskich oficerów i policjantów, my - radomianie w szczególnie pamiętać musimy, że wśród nich znalazło się około setni pochodzących z Radomia i co najmniej drugie tyle z naszego regionu. Radomska lista ofiar Katynia jest długa - przypominał podczas miejskich obchodów prezydent Radomia Radosław Witkowski:
Z rąk NKWD w 1940 zginęli m.in.: podporucznik Stefan Aksamitowski, absolwent Gimnazjum im. Chałubińskiego, rzeczoznawca do spraw handlu zagranicznego, porucznik Roman Maksymienko – kierownik kancelarii Szpitala Garnizonowego w Radomiu, podporucznik Józef Grad – nauczyciel, oficer rezerwy 72 pułku piechoty, podporucznik Franciszek Korona – wicedyrektor radomskiej „tytoniówki”, podporucznik Henryk Niwiński – lekarz weterynarii, podporucznik Franciszek Nodzyński – inżynier mostów kolejowych, porucznik Zygmunt Wolski – pracownik Dyrekcji Polskich Kolei Państwowych w Radomiu, czy kapitan Zygmunt Perzanowski – radomski lekarz.
Obchody odbyły się przed Pomnikiem Katyńskim na miejskim cmentarzu. Wzięli w nich udział parlamentarzyści, przedstawiciele władz miasta, służb mundurowych oraz organizacji kombatanckich. Podczas uroczystości głos zabrał również prezes radomskiego oddziału Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, który w Katyniu stracił stryja. Wspomniał również o ofiarach katastrofy smoleńskiej, do której doszło 10 kwietnia 2010 roku:
Tradycją miejskich obchodów jest wspólna modlitwa w intencji ofiar sowieckiego ludobójstwa. - Dziś, kiedy mija 79. rocznica tamtych wydarzeń przychodzimy z potrzeby serca, w imię prawdy, wdzięczności, sprawiedliwości i chrześcijańskiej miłości. Przychodzimy, aby modlić się do Boga, który jest Miłością Miłosierną, aby pochylić się z czułością nad tamtym posiewem polskiego żołnierskiego życia - poporowadził modlitwę ks. Kryspin Rak - proboszcz parafii wojskowej w Radomiu:
Cześć ofiarom zbrodni katyńskiej oddano również przez odczytanie Apelu Pamięci i salwę honorową. - Kombatanci i weterani walk o niepodległość Rzeczypospolitej, mieszkańcy Radomia, żołnierze Wojska Polskiego, rodacy! Stajemy dziś do apelu, aby w rocznicę zbrodni katyńskiej przywołać pamięć żołnierzy polskich zamordowanych za wierność przysiędze wojskowej oraz upamiętnić męczeństwo Polaków, ich prześladowania, aresztowania i deportacje! - odczytał mjr Rafał Łyżwa. Podczas Apelu uczczono także ofiary katastrofy smoleńskiej:
Ostatnim punktem obchodów było złożenie kwiatów i zapalenie zniczy przed Pomnikiem Katyńskim. Jest to pomnik poświęcony oficerom i żołnierzom zamordowanym przez NKWD. Owalny, granitowy głaz zwieńczony trzema krzyżami na nich napisy „Katyń – Ostaszków – Kozielsk – Starobielsk”. Na głazie umieszczona została tablica z napisem: „Pamięci oficerów i żołnierzy Rzeczypospolitej Polskiej haniebnie zamordowanych przez NKWD w Katyniu i innych obozach w latach 1939 – 1941 oraz wszystkich Polaków zamęczonych na terenie ZSRR”, a w podpisie: „Żołnierze Armii Krajowej, Solidarność Ziemi Radomskiej, Społeczeństwo Radomia”.
Obok niego znajdują się: pomnik poświęcony więź́niom politycznym okresu stalinowskiego i Sybirakom oraz pomnik pamięci pomordowanym w hitlerowskich obozach koncentracyjnych.
https://radioplus.com.pl/index.php/radom/37307-polegli-na-golgocie-wschodu#sigProGalleria16c611b94b