Do powstania "Solidarności" doprowadziła fala sierpniowych strajków z 1980 r. - pierwszej w krajach komunistycznych, niezależnej od władz, legalnej organizacji związkowej. Podpisanie porozumienia w Gdańsku 31 sierpnia 1980 r. między komisją rządową a Międzyzakładowym Komitetem Strajkowym i powstanie Solidarności stały się początkiem przemian z 1989 r. - obalenia komunizmu i końca systemu jałtańskiego.

Na radomskim deptaku, przed radomską delegaturą Instytutu Pamięci Narodowej stanęła wystawa upamiętniająca powstanie związku. W jej otwarciu uczestniczyli współzałożyciele organizacji w Radomiu, internowani w stanie wojennym i sympatycy.

Wystawa pokazana zostanie w 53 miejscach i 17 miastach w całej Polsce, jako hołd złożony założycielom związku i tym, którzy zginęli w wyniku represji władz komunistycznych.

Ekspozycje mają na celu ukazanie ogólnopolskich masowych strajków z lipca, sierpnia i września 1980 r. Wystawa składa się z części ogólnopolskiej, części regionalnych oraz lokalnych ukazujących powstawanie „Solidarności” w niemal każdym zakątku naszego kraju. Prezentacja cyklu wystaw będzie skoordynowana tworząc w całej Polsce „Biało-czerwony szlak: Tu rodziła się Solidarność”. Trasy wszystkich wystaw regionalnych zbiegną się 28 sierpnia na wernisażu w Warszawie. - W tym wielkim zwycięstwie, jaką była, jaką jest polska „Solidarność” mają udział miliony - najczęściej - anonimowych osób. Tą wystawą chcemy złożyć im hołd - mówi Bogusław Bek z IPN:

- Na tej wystawie sięgamy do genezy tego związku, a mówiąc o Radomiu, nie można nie wspomnieć roku 1976, kiedy rozpoczęły się protesty robotnicze, krwawo stłumione. To też było chyba jednym z powodów, że u nas, trochę inaczej niż w innych częściach naszego kraju, nie było masowych wystąpień i strajków w tym pierwszym okresie, w lipcu i sierpniu. Ta fala strajków w Radomiu i województwie radomskim rozpoczęła się we wrześniu 1980 roku. Ona doprowadziła do powstania Solidarności - mówi Bogusław Bek.

Powstanie „Solidarności” było jednym z najważniejszych wydarzeń końca XX w. na świecie -wspomina po latach współzałożyciel "Solidarności" w Radomiu Witold Król:

W sierpniu 1980 r. na skraju komunistycznego imperium sowieckiego narodził się wielki, pokojowy ruch, do którego przystąpił niemal co trzeci Polak! „Solidarność” to 10 milionów formalnych członków – był to największy związek zawodowy na świecie.„Solidarność” była owocem marzeń, cierpień i działań Polaków od Żołnierzy Wyklętych przez konspirację młodzieżową 1949 - 56 po uczestników „polskich miesięcy”: Czerwiec ’56, Millenium ‘66, Marzec ’68, Grudzień ’70, Czerwiec ’76. Nieocenione znaczenie przy powstaniu „Solidarności” z jej pokojowym charakterem miała również działalność Kościoła pod przywództwem prymasa Stefana Wyszyńskiego, co zaowocowało także pontyfikatem Jana PawłaII i jego pierwszą pielgrzymką do Polski w 1979r.

Polska „Solidarność” 1980 r. była iskrą, która dała początek upadkowi sowieckiemu imperium oraz uzależnionych komunistycznych państw na czterech kontynentach. Przebudowie uległ świat ukształtowany przez "zimną wojnę”po 1945 r. Efektem było wyzwolenie się wielu państw spod zależności i okupacji Związku Sowieckiego od Litwy, Łotwy i Estonii po Gruzję. Dzięki przełomowi zapoczątkowanemu przez “Solidarność” stało się także możliwe zjednoczenie Niemiec. Polska „Solidarność” to triumf pokojowej siły ducha nad materialistycznym komunistycznym imperium zła.

Wystawa przygotowana została przez Instytut Pamięci Narodowej - Komisję Ścigania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu. W Radomiu można ją oglądać do 20 lipca. Od 21 będzie prezentowana w Kozienicach, a 14 sierpnia pojawi się w Pionkach.